Eksperci Rady Przejrzystości Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji wskazują, że program przesiewowej mammografii powinien być zmieniony. Według ich propozycji należy zmodyfikować obecne granice wiekowe grupy docelowej kobiet, a także wprowadzić inne, dodatkowe zmiany.
Kobiety w wieku 50 – 69 lat mają co roku prawo do bezpłatnej mammografii przesiewowej obu piersi. Natomiast jeśli w ich rodzinie wystąpił rak piersi – u matki, siostry lub córki – lub gdy u nich samej zdiagnozowano mutacje w obrębie genów BRCA 1 lub BRCA2, wtedy wyznacza się zalecenie wykonania mammografii co dwa lata.
Rak piersi to najczęściej występujący nowotwór złośliwy u kobiet. Co roku w Polsce z powodu tej choroby umiera około 15,3% osób zmarłych na skutek nowotworów, przy czym zachorowania dotyczą także coraz młodszych kobiet. Pomimo tego, że wiek jest istotnym czynnikiem zwiększającym ryzyko zachorowania, to wciąż największą grupę chorych stanowią te, które są wskazane w programie przesiewowych badań mammograficznych. Z drugiej strony, nie można lekceważyć coraz częstszych przypadków diagnoz u pań młodszych.
Badania przesiewowe to metoda, która pozwala na wczesne wykrycie choroby nie dającej jeszcze żadnych objawów. Są one przeprowadzane w określonej grupie ludzi, której cechy (np. wiek) są szczególnie narażone na ryzyko wystąpienia danego problemu zdrowotnego. Najważniejszą rzeczą do zapamiętania jest to, że wynik przesiewowego badania nie jest diagnozą choroby – wymaga ono dodatkowej diagnostyki, aby móc potwierdzić lub wykluczyć chorobę.
Chociaż prognozy na temat liczby przypadków raka piersi w następnych latach są niepokojące, istnieje wiele możliwości wykrycia choroby we wczesnym stadium, dzięki czemu można uzyskać całkowite wyleczenie. Niestety, zaledwie 36 proc. kobiet objętych programem bezpłatnych badań korzysta z możliwości wykonania przesiewowej mammografii, co może zapobiec rozwojowi choroby i zapewnić szanse na długie i zdrowe życie.
Proponowane przesunięcie granicy wieku do udziału w programie skriningowym jest uzasadnione ze względu na liczne korzyści zdrowotne dla pacjentów. Przede wszystkim, możliwe jest wykrycie raka w jego wczesnym stadium, co zwiększa szanse na skuteczną terapię i wydłuża życie pacjentów. Ponadto, skrining może prowadzić do obniżenia kosztów leczenia. Przykładowo, leczenie raka wykrytego we wczesnym stadium jest zwykle łatwiejsze, szybsze i tańsze niż leczenie zaawansowanego raka.
AOTMiT zaleca, aby kobiety w wieku od 50 do 69 lat z rodzinnym obciążeniem lub wykrytą mutacją w obrębie genów BRCA 1 lub BRCA2, nie wykonywały mammografii skriningowej co 12 miesięcy, jako część programu skriningu.
Aktualne wytyczne ESMO i NICE zalecają wykonywanie corocznych mammografii oraz rezonansu magnetycznego w celu monitorowania ryzyka raka piersi. W obecnych zaleceniach znajduje się również wskazówka dotycząca skierowania kobiet z czynnikami wysokiego ryzyka do programu profilaktycznego, mającego na celu opiekę rodzin wysokiego, dziedzicznie uwarunkowanego ryzyka zachorowania na raka piersi.
Biopsja cienkoigłowa może nie być najbardziej odpowiednim rozwiązaniem w przypadku kobiet, których badanie mammograficzne, USG lub rezonans magnetyczny wykazało nieprawidłowości. W takich sytuacjach zalecana jest biopsja gruboigłowa, która ma większą skuteczność w diagnozowaniu zmian w tkankach piersi.
AOTMiT wskazuje, że w Polsce w 2016 roku odnotowano 24,1 tys. przypadków nowotworów piersi. Zgodnie z mapami potrzeb zdrowotnych w roku 2018, grupa wiekowa 65+ charakteryzowała się zapadalnością na poziomie 160,9/100 tys., natomiast w grupie 54–64 lata – 118,1/100 tys. W 2021 roku na 100 tys. kobiet w wieku 75–79 lat odnotowano aż 217,2 nowych zachorowań na nowotwory piersi. Pośród zgonów z powodu tego typu nowotworu w roku 2018 zdecydowaną większość stanowiły kobiety, liczba zgonów wyniosła 6895, w przypadku mężczyzn było to jedynie 75 osób.
AOTMiT eksperci podkreślają, że w celu wzmocnienia profilaktyki ważne jest wczesne wykrywanie chorób. Unia Europejska zdecydowała się zastosować nowe zasady badań przesiewowych w kierunku raka. Zalecane są badania dla osób w wieku od 45 do 74 lat, z wykorzystaniem cyfrowej tomosyntezy piersi lub mammografii cyfrowej.
Rozszerzenie skriningu wymagałoby zwiększonych nakładów finansowych, jednak w perspektywie długoterminowej jest to uzasadnione. Badania wykazały, że przeprowadzanie skriningu raka piersi w młodszym wieku skutecznie zmniejsza liczbę zgonów z powodu tej choroby. Oznacza to, że zwiększenie nakładów finansowych na skrining może przynieść finansowe korzyści w postaci zmniejszenia liczby zgonów.
„Należy przypominać, że badania wykonujemy, aby potwierdzić nasz dobry stan zdrowia i samopoczucie, a nie żeby znaleźć chorobę. Wszelkie programy profilaktyczne skierowane są do osób zdrowych. W przypadku raka piersi ogromnym wyzwaniem jest podniesienie poziomu świadomości, jak ważna jest regularna profilaktyka – zarówno comiesięczne samobadanie piersi, jak i badania przesiewowe, ponieważ zgłaszalność na refundowane badania w dalszym ciągu jest bardzo niska” – mówi Anna Kupiecka, prezes Fundacji OnkoCafe – Razem Lepiej.
W 2010 roku Kupiecka została dotknięta diagnozą nowotworu piersi. Czuła się samotna i zagubiona, dlatego postanowiła założyć grupę na Facebooku, aby wesprzeć innych kobiet chorujących na nowotwór. Grupa „Fakraczki” daje możliwość swobodnej wymiany doświadczeń i wspierania się nawzajem. Spotkania, które Kupiecka zorganizowała dla jej uczestników, zainspirowały ją do powołania organizacji, która byłaby w stanie wesprzeć jeszcze większą liczbę pacjentek.
„Chciałabym, aby kobiety naturalnie w codziennych rozmowach przypominały sobie wzajemnie o wykonywaniu badań profilaktycznych i samobadaniu. Przed nami jeszcze długa droga, ale mocno wierzę w młode pokolenia i zmiany świadomościowe” – mówi Anna Kupiecka.
Biuro Prasowe Ministerstwa Zdrowia nie udzieliło odpowiedzi na pytanie, czy program badań przesiewowych zostanie skorygowany zgodnie z zaleceniami AOTMiT przed opublikowaniem tego artykułu.
Ministerstwo Zdrowia nie potwierdziło dotychczas, czy program badań przesiewowych zostanie dostosowany do rekomendacji AOTMiT.
Do dnia opublikowania tego artykułu Ministerstwo Zdrowia nie zadeklarowało, że program badań przesiewowych zostanie uzgodniony z radami AOTMiT.
Źródła tego protokołu to: strona BIPOLD AOTM oraz strona NFZ, gdzie można znaleźć szczegółowe informacje o realizacji programów profilaktycznych.
Źródło dystrybucji: pap-mediaroom.pl
