14 listopada, czyli Światowy Dzień Seniora to doskonała okazja, aby przypomnieć wszystkim osobom powyżej 60. roku życia, jak ważną rolę w ich zdrowiu odgrywa aktywność fizyczna. Badania, takie jak PolSenior2, pokazują, że seniorzy w Polsce rzadko uprawiają sport. Jednakże intensywny, codzienny spacer jest skutecznym sposobem na zachowanie zdrowia i radości życia w wieku podeszłym. Ruch może skutecznie chronić przed niepełnosprawnością i pomóc seniorom cieszyć się pełnią życia.
Podczas spaceru można zatrzymać się na ćwiczenia na świeżym powietrzu, które są dostępne zarówno w mieście, jak i na wsi. To doskonały sposób na dostarczenie sobie wymaganej ilości ruchu w ciągu dnia.
Niewątpliwie w Polsce obserwujemy starzenie się społeczeństwa. Według GUS, do 2050 roku liczba Polaków powyżej 60 roku życia wyniesie prawie 14 mln, z czego stanowić będą one ok. 40% naszego społeczeństwa. Co więcej, organizacja WHO szacuje, że do 2030 roku liczba osób dotkniętych chorobami takimi jak choroby serca, otyłość czy cukrzyca, a także innymi chorobami niezakaźnymi, które są wynikiem braku aktywności fizycznej, może sięgnąć 500 milionów. Te liczby mogłyby być jeszcze wyższe, gdyby nie wdrożone zostały działania mające na celu zwiększenie aktywności fizycznej. Brak ich wdrożenia może kosztować świat aż 27 mld dolarów w skali rocznej.
Raport PolSenior (II edycja) wykazał, że w Polsce średnia długość życia (life expectancy, LE) jest o ponad 8 lat dłuższa niż średnia liczba lat przeżytych w dobrym stanie zdrowia (health adjusted life expectancy, HALE). Oznacza to, że wiele osób spędza lata swojego życia w nienajlepszym stanie zdrowia.
Według PolSeniora, blisko 10% osób mających 60 lat i więcej nie jest w stanie samodzielnie wykonywać podstawowych czynności dnia codziennego, takich jak przygotowanie posiłku czy zadbanie o higienę. Ponadto, 24% starszych Polaków jest całkowicie niezdolnych do wykonania bardziej skomplikowanych czynności.
Osoby starsze są szczególnie narażone na ryzyko niepełnosprawności, upadków i złamań. Upadek z towarzyszącym złamaniem może stanowić zagrożenie dla życia osób po sześćdziesiątym roku życia, dlatego ważne jest, aby skupić się na profilaktyce i wsparciu dla osób starszych, zapewniając im bezpieczne i zdrowotne środowisko do życia i zapobiegając poważnym konsekwencjom.
Obecnie coraz częściej mówi się o pomyślnym starzeniu się (successful ageing), jako o starzeniu się, w którym udało się ograniczyć niekorzystny wpływ środowiska, chorób oraz stylu życia. Do osiągnięcia takiego stanu rzeczy koniecznym jest zaangażowanie w aktywność fizyczną, która jest niezbędna dla zachowania zdrowia i dobrego samopoczucia.
Według badania PolSenior 2, aktywność fizyczną preferuje aż 66% seniorów. Najczęściej wybierane przez nich formy aktywności to spacery, jazda na rowerze lub wycieczki piesze. Ponadto, regularnie uprawiają gimnastykę lub jazdę na nartach. Chętnie biorą też udział w zajęciach grupowych, takich jak Nordic Walking czy Zumba.
Badanie obejmowało 5850 ankietowanych (2987 kobiet i 2863 mężczyzn), z których odpowiedzi na pytania dotyczące aktywności fizycznej zostały uwzględnione w analizie podzielonej na 5-letnie kohorty wiekowe (w przedziale od 60 do 64, od 65 do 69, od 70 do 74, od 75 do 79, od 80 do 84, od 85 do 89 oraz powyżej 90 lat).
Najczęściej praktykowane formy aktywności fizycznej to:
- krótkie spacery w okolicach domu (74,4 proc.),
- praca na działce lub w ogrodzie (53,2 proc.),
- kilkugodzinne spacery, piesze wycieczki w dalszej odległości od domu lub miejsca pobytu (37,9 proc.),
- zbieranie grzybów w lesie (37,7 proc.),
- jazda na rowerze (35,0 proc.).
Mężczyźni chętniej niż kobiety uprawiali jazdę na rowerze (30 proc. vs 21,7 proc.), mniej zaś gimnastykę (1,9 proc. vs 4,9 proc.).
Badania wykazały znaczące różnice w preferencjach aktywności fizycznej wśród mieszkańców różnych regionów. Najczęściej na spacery wychodzili mieszkańcy Mazowsza (81 proc.), natomiast seniorzy z regionu południowego najrzadziej jeździli na rowerze (12,7 proc.). Z kolei w regionie centralnym spacerowało 65,9 proc. badanych.
Badania wykazały, że aktywność fizyczna seniorów wpływa na poprawę jakości życia i zdrowia. Zgodnie z raportem Polsenior2, seniorzy, którzy uprawiają jakąkolwiek aktywność fizyczną, czuli się zdrowsi (68 proc.), mieli lepszy sen (63 proc.) oraz lepiej radzili sobie z codziennymi obowiązkami (53 proc.). Regularna aktywność fizyczna może również pomóc w zapobieganiu chorobom, takim jak cukrzyca, choroby serca, choroby naczyniowe, a nawet nowotwory.
Z raportu Polsenior2 wynika, że seniorzy są coraz bardziej świadomi wagi regularnej aktywności fizycznej. Ćwiczenia fizyczne są motywowane przez poprawę zdrowia i jakości życia, jak również przez radość i wypoczynek.regularna aktywność fizyczna może przynieść wiele korzyści zdrowotnych, w tym zmniejszenie ryzyka zachorowania na cukrzycę, choroby serca i nowotwory.
Badania wykazały, że seniorzy mają coraz większą świadomość wagi aktywności fizycznej. Dzięki temu wielu seniorów może cieszyć się dłuższym i zdrowszym życiem. Według Polsenior2, 74,5 procent seniorów wskazuje „zdrowie” jako wiodący czynnik motywujący do aktywności fizycznej, 53 procent zaznacza „przyjemność”, a 33,6 procent seniorów „potrzebę wypoczynku”.
U osób starszych w Polsce jest wyraźnie widoczny powód zmniejszenia aktywności fizycznej – wiek. Badania pokazują, że krótkie spacery są mniej popularne wśród seniorów w wieku powyżej 90 lat, niż wśród osób między 60 a 64 rokiem życia, a inne formy aktywności są jeszcze mniej popularne.
Badanie MultiSport Index 2023 wykonane wśród 324 seniorów udowodniło, że powodem braku aktywności fizycznej u 54 proc. z nich jest choroba, a 17 proc. nie ćwiczy, bo od tego powstrzymuje je kontuzja. Z drugiej strony, wśród seniorów aktywnych fizycznie, najczęściej wybierana forma aktywności to spacery (50 proc. wskazań) oraz jazda na rowerze (41 proc.).
Mimo wielu korzyści, jakie przynosi regularna aktywność fizyczna, wiele osób w podeszłym wieku wciąż nie angażuje się w aktywność ruchową. Wśród przyczyn takiego stanu rzeczy wymienia się m.in. brak motywacji, przeszkody zdrowotne, ograniczenia finansowe czy brak wiedzy na temat odpowiednich form aktywności.
Regularna aktywność fizyczna to klucz do zdrowego i długiego życia
Badania wykazują, że regularna aktywność fizyczna może w znacznym stopniu wpływać na długość i jakość życia. Systematyczne ćwiczenia fizyczne zapobiegają wielu chorobom cywilizacyjnym, takim jak cukrzyca, choroby układu krążenia oraz wpływają na poprawę samopoczucia psychicznego.
Regularna aktywność fizyczna może być dostępna dla każdego. Wiele osób w podeszłym wieku wybiera spacery, jazdę na rowerze, pływanie, joga czy ćwiczenia na siłowni. Ważne jest, aby ćwiczenia dopasować do potrzeb i możliwości każdego osobno, aby zminimalizować ryzyko kontuzji.
Aby zapewnić zdrowie i dobre samopoczucie, Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca osobom po 65. roku życia przynajmniej 2,5 godziny ćwiczeń o umiarkowanej intensywności, albo co najmniej 75 minut aktywności aerobowej o wysokiej intensywności w ciągu tygodnia.
Ćwiczenia są niezwykle ważne dla seniorów, aby zapewnić im zdrowie i dobre samopoczucie. Ćwiczenia mogą przyczynić się do poprawy jakości życia, zmniejszenia ryzyka chorób oraz obniżenia ryzyka wystąpienia poważnych problemów zdrowotnych.
„Aktywność fizyczna wpływa korzystnie na serce i naczynia krwionośne, wiemy także, że ma działanie ochronne dla mózgu i opóźnia pojawianie się objawów choroby Alzheimera, a także wpisuje się w prewencję wybranych rodzajów nowotworów, np. nowotworu jelita grubego” – mówi dr Iwona Piątkowska, doktor nauk o kulturze fizycznej nauk biomedycznych, ekspertka Benefit Systems.
P1: Aby zapobiec utracie masy mięśniowej, eksperci w dziedzinie zdrowia twierdzą, że regularne ćwiczenia są niezmiernie ważne. Jest to jeden z najlepszych sposobów, aby zachować sprawność i aktywność fizyczną na wysokim poziomie.
P2: Systematyczne ćwiczenie mięśni pomaga zmniejszyć ryzyko wielu chorób, takich jak udar mózgu, depresja, choroby serca i cukrzyca. Może również zmniejszyć ryzyko powikłań reumatycznych.
P3: Eksperci zalecają, aby osoby starsze uprawiały ćwiczenia aerobowe i siłowe. Ćwiczenia aerobowe, takie jak pływanie, jazda na rowerze i bieganie, pomagają w utrzymaniu zdrowia serca i układu krążenia. Ćwiczenia siłowe zwiększają masę mięśniową, wzmacniają kości i zmniejszają ryzyko upadków.
„Jednym z częstych powodów hospitalizacji osób starszych jest tzw. złamanie biodra. Jest ono związane z obniżoną masą kostną, ale także z nadmiernie osłabionymi mięśniami, które nie zapewniają stawom należytej stabilizacji, a ciału równowagi. W przypadku złamania, po długim unieruchomieniu, nie pozwalają na odbudowanie siły, która umożliwiłaby odzyskanie samodzielności” – mówi dr Piątkowska.
„W treningu siłowym dla osób starszych kluczowe jest dostosowanie ćwiczeń do własnych możliwości. Skuteczne są ćwiczenia z ciężarem własnego ciała, takie jak: przysiady, zakroki, pompki w oparciu o stół. Ważne są także konsultacje ze specjalistami, ponieważ mogą pozwolić seniorom odpowiednio pokierować swoimi ćwiczeniami, których efekty będą widoczne w codziennym życiu” – mówi Piotr Czyżewski, trener sportowy i ekspert ds. wellbeingu w Benefit Systems.
Regularne ćwiczenia fizyczne wymagają systematyczności i konsekwencji. Warto zaplanować sobie dostosowany do wieku i kondycji program treningowy, który będziemy wykonywać zgodnie z zaleceniami lekarza.
Regularne ćwiczenia mają wiele korzyści, w tym zwiększenie wytrzymałości i sprawności, poprawę samopoczucia, zmniejszenie ryzyka otyłości, zachorowań na choroby serca, cukrzycę i inne schorzenia. Poprawiają też krążenie krwi i zwiększają zakres ruchów.
Regularne ćwiczenia fizyczne są niezbędne dla utrzymania dobrego zdrowia i zachowania dobrego samopoczucia. WHO zaleca minimum dwa treningi w tygodniu, aby poprawić jakość życia seniorów. Regularny wysiłek fizyczny wpływa na redukcję ryzyka chorób, a także zmniejsza poczucie samotności.
Ćwiczenia mogą być dopasowane do wieku i kondycji osoby ćwiczącej. Można wybrać zajęcia grupowe, ćwiczenia w domu lub wycieczki piesze. Wszystkie z nich mają korzyści zdrowotne, takie jak wzmocnienie mięśni, poprawa ruchomości, poprawa krążenia krwi i zmniejszenie ryzyka chorób.
Ćwiczenia fizyczne to czynnik decydujący o zachowaniu zdrowia i dobrego samopoczucia. WHO zaleca seniorom minimum dwa treningi w tygodniu, aby zwiększyć wytrzymałość, sprawność, redukować samotność i ograniczyć ryzyko chorób. Program treningowy powinien być dostosowany do indywidualnych potrzeb i może obejmować ćwiczenia w domu, zajęcia grupowe lub wycieczki piesze.
„Interesujące wnioski płyną z obserwacji osób ćwiczących w grupie. Zajęcia odbywające się w obecności innych osób spowodowały spadek niepokoju oraz poczucia samotności, a wzrost optymizmu i poczucia przynależności” – mówi psycholog Joanna Mikołajczak.
1. Seniorzy powinni być zachęcani do regularnego uprawiania aktywności fizycznej, ponieważ stanowi to doskonały sposób, aby utrzymać i poprawić ich zdrowie i samopoczucie. Regularne ćwiczenia fizyczne pozwalają na bardziej efektywne wykorzystanie energii i poprawiają kondycję.
2. Seniorzy powinni być również poinformowani o korzyściach płynących z wykonywania zadań umysłowych, takich jak czytanie, uczenie się nowych umiejętności lub gry planszowe. Utrzymywanie aktywności umysłowej pomaga zapobiegać zaburzeniom pamięci i depresji w przyszłości.
3. Seniorzy powinni być także zachęcani do uczestniczenia w sferze społecznej, wychodząc m.in. na spacery, spotykając się z przyjaciółmi lub uczestnicząc w zajęciach grupowych, aby zapobiec izolacji społecznej. Uczestnictwo w tego typu aktywnościach może znacząco poprawić samopoczucie, a nawet zapobiegać uciążliwym chorobom.
Autorzy raportu Polsenior2 sugerują, aby:
- promować bezpieczne i regularne spacery, które mogą stanowić alternatywę dla lokalnych form zwiedzania miasta i okolic; zapewnić dostęp do siłowni, ogródków działkowych oraz organizować wycieczki piesze;
- zapewnić lekarzom, a szczególnie lekarzom rodzinnym i fizjoterapeutom, odpowiednie szkolenia, aby potrafili ocenić możliwości osób starszych co do wysiłku i korzyści z aktywności fizycznej;
- rozpropagować i rozwijać siłownie na świeżym powietrzu, aby zachęcić osoby starsze do ćwiczeń oporowych, które są ważne dla zachowania masy i siły mięśniowej.
Źródła:
Raport przygotowany przez Polsenior 2 wskazuje, że w Polsce aż 2 na 5 seniorów nie podejmuje żadnej aktywności fizycznej. Wiąże się to z ograniczoną dostępnością infrastruktury sportowej w szczególności dla osób starszych.
Dlatego też konieczne jest wprowadzenie programów wsparcia dla seniorów, które zapewnią im możliwość uprawiania sportu w bezpiecznym i zdrowym środowisku. Taki program może polegać na organizowaniu zajęć sportowych na otwartych przestrzeniach dla osób starszych, finansowaniu zajęć sportowych lub programów rehabilitacyjnych, a także na stworzeniu miejsca, w którym osoby starsze będą mogły przebywać w bezpiecznym otoczeniu.
Poprzez stworzenie programów wsparcia dla seniorów, możemy zapewnić im możliwość aktywnego życia, co ma bezpośredni wpływ na polepszenie jakości ich życia oraz zmniejszenie ryzyka wystąpienia chorób związanych z brakiem aktywności fizycznej. Należy również pamiętać, że aktywność fizyczna może pomóc seniorom w zachowaniu wysokiego poziomu samodzielności oraz w poprawieniu ich stanu psychicznego.
Na podstawie aktualności z serwisu: pap-mediaroom.pl
