Otyłość to coraz bardziej powszechna choroba w Polsce, dotykająca blisko 30% społeczeństwa powyżej 20 roku życia. To złożony problem, któremu trzeba sprostać za pomocą wielu metod terapeutycznych – od zmiany diety, przez farmakoterapię i rehabilitację, po interwencję chirurgiczną. Najskuteczniejszym rozwiązaniem jest jednak kompleksowa opieka nad chorym, łącząca wszystkie wyżej wymienione metody. Aby to osiągnąć, powstał na polskim rynku projekt KOS-BMI 30 PLUS, który ma przybliżyć nas do poziomu opieki oferowanego w Europie Zachodniej.
Kompleksowa opieka specjalistyczna nad osobami leczonymi z powodu otyłości KOS-BMI 30 PLUS to szansa na zmianę. Program pilotażowy oferuje szeroką diagnostykę i leczenie, które ma zapobiegać wielu powikłaniom choroby, takim jak cukrzyca typu 2, nadciśnienie czy choroby nowotworowe. W odpowiedzi na rosnącą świadomość dotyczącą skutków otyłości, program KOS-BAR wykracza poza zwykłe działania i zapewnia chorym szerszą opiekę, która obejmuje zarówno fizyczne, jak i psychiczne aspekty zdrowia. Zatem, w oparciu o oferowane usługi, pacjenci mogą liczyć na wsparcie specjalistów w zakresie dietetyki, psychologii, rehabilitacji oraz zdrowia publicznego, aby wyeliminować problem otyłości i jego skutki.
Rozporządzenie będzie dotyczyć osób powyżej 18. roku życia, które zdiagnozowano z otyłością zgodnie z Międzynarodową Statystyczną Klasyfikacją Chorób i Problemów Zdrowotnych (E66.0). Oznacza to, że zawyżony wskaźnik masy ciała (BMI) przekracza 30, co wyrażone jest jako iloraz masy ciała wyrażonej w kilogramach i wysokości ciała wyrażonej w metrach podniesionej do potęgi drugiej.
Aby kwalifikować się do programu pilotażowego, musi występować u osoby co najmniej jedno powikłanie otyłości. Wymienione są one w projekcie rozporządzenia: stan przedcukrzycowy lub cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze, dyslipidemia, obturacyjny bezdech senny wymagający wspomagania oddechu (CPAP), zespół policystycznych jajników lub zespół metaboliczny, upośledzenie funkcji wątroby (podwyższone transaminazy), a także redukcja masy ciała przed planowaną endoprotezoplastyką lub innym leczeniem zabiegowym.
Program KOS-BMI 30 PLUS został stworzony, aby zapewnić skoordynowaną opiekę osobom z otyłością. W ramach programu pacjenci będą mieli możliwość skorzystania z centralnego, wielodyscyplinarnego ośrodka, w którym zostaną zdiagnozowani, a następnie monitorowani w trakcie leczenia. Etapem wstępnym programu jest miesięczna diagnostyka (I moduł), w trakcie której pacjent otrzyma kartę KOS-BMI 30 PLUS po wykonaniu zalecanych badań, pomiarów oraz konsultacji medycznych i specjalistycznych.
Pacjenci objęci programem będą poddawani 23-miesięcznej diagnostyce i właściwej terapii (II moduł), w której bierze się pod uwagę także współistniejące choroby. W ramach programu zapewniono 6 wizyt rocznie oraz maksymalnie 2 teleporady udzielane przez lekarza prowadzącego, który kieruje pacjenta na wszelkie potrzebne badania. Ponadto, w niezbędnych przypadkach, pacjenci mogą skorzystać z konsultacji specjalistycznych, takich jak gastroenterologia, ginekologia, endokrynologia, diabetologia, kardiologia, pulmonologia, psychiatria, konsultacji dietetycznej i psychologicznej. W przypadku braku efektów terapii behawioralnej, leczenie farmakologiczne obejmować będzie stosowanie leków przeciwotyłościowych.
„Celem indywidualnego planu rehabilitacji jest zapobieganie powstawaniu zaburzeń czynnościowych i poprawa wydolności fizycznej oraz redukcja masy ciała” – napisano w projekcie rozporządzenia.
III moduł programu skupia się na rehabilitacji pacjenta. Zgodnie z opracowanym indywidualnym planem, podczas trwania programu będzie prowadzona rehabilitacja.
Po zakończeniu leczenia pacjenta i rehabilitacji, wszystkie informacje dotyczące realizacji programu i dalszych zaleceń zostaną przesłane do lekarza prowadzącego.
W celu wprowadzenia w życie III modułu programu, niezbędna będzie rehabilitacja pacjenta oparta na indywidualnym planie.
Po zakończeniu terapii, ośrodek koordynujący prześle wszystkie informacje dotyczące realizacji programu i dalszych zaleceń do lekarza opiekującego się pacjentem.
Rehabilitacja pacjenta jest niezbędna do zakończenia procesu leczenia. Wszystkie czynności mające na celu wsparcie pacjenta w procesie powrotu do zdrowia zostaną zrealizowane zgodnie z opracowanym indywidualnym planem.
Od Francji możemy wiele się nauczyć. Stosując w swoim kraju podobne działania możemy osiągnąć znaczące rezultaty. Jednym z głównych elementów jest zwiększenie świadomości społecznej w zakresie zdrowego odżywiania.
Kampanie edukacyjne prowadzone przez francuskie rządy są szczególnie skuteczne. Promują one zarówno zdrową dietę, jak i aktywność fizyczną. Francuzi są również zachęcani do spożywania warzyw i owoców z krajowych upraw oraz picia wody, zamiast napojów słodzonych cukrem.
Mamy jasny cel do osiągnięcia
Aby skutecznie zwalczać otyłość, musimy podjąć szereg działań. Przede wszystkim warto skupić się na zmianie naszych nawyków żywieniowych. Potrzebne są też kampanie edukacyjne na temat zdrowego stylu życia oraz aktywności fizycznej.
Jeśli chodzi o nasze działania, możemy wziąć przykład z Francji. Ten kraj ma jeden z najniższych wskaźników występowania otyłości, a to dzięki skutecznym działaniom. Oprócz edukacji społecznej, Francuzi są również zachęcani do spożywania lokalnych warzyw i owoców oraz picia wody, zamiast słodzonych napojów.
„Z jednej strony kraj posiada rozbudowaną politykę prewencji otyłości, a z drugiej – wypracowany sprawny system ewaluacji wskaźników nadwagi i otyłości (badanie OBEPI-ROCHE, obejmujące pomiar wskaźnika BMI i obwodu talii). Dodatkowo państwowe ubezpieczenie zdrowotne uwzględnia refundację zabiegów bariatrycznych dla pacjentów z BMI powyżej 40 lub powyżej 35 z towarzyszącymi powikłaniami oraz refundację leczenia. Aktualnie we Francji działa 37 wyspecjalizowanych ośrodków leczenia otyłości, które zapewniają multidyscyplinarną opiekę nad chorymi. W ramach kompleksowej opieki nad chorymi z otyłością we Francji działa trzystopniowy system – od podstawowej opieki zdrowotnej, przez ambulatoryjną opiekę specjalistyczną i szpitale, po wysokospecjalistyczne ośrodki dla najtrudniejszych przypadków z zakresu medycyny i chirurgii. Profilaktyka otyłości oraz edukacja w zakresie zdrowego żywienia są tam wprowadzane od najmłodszych lat. W obiektach nauczania i przyjmowania dzieci do 18. roku życia obowiązuje zakaz nieograniczonego oferowania słodzonych napojów za darmo lub po stałej cenie, w szkołach zakazane są automaty do produktów typu snack i słodzonych napojów gazowanych, natomiast przy promocji produktów z dodatkiem cukru, soli lub sztucznych substancji słodzących obowiązkowo należy umieścić komunikaty zdrowotne” – napisano w Ocenie Skutków Regulacji.
Hiszpania w ostatnim dziesięcioleciu osiągnęła znaczące postępy w walce z otyłością. Narodowy Plan Strategiczny na Rzecz Redukcji Otyłości oraz Strategia Żywienia, Aktywności Fizycznej i Zapobiegania Otyłości to dwa ważne dokumenty, a także wprowadzono wysoki podatek VAT na słodzone napoje.
Dzięki tym wysiłkom Hiszpania zaczyna zauważalnie zmniejszać poziom otyłości w swoim społeczeństwie. Władze wprowadziły wiele inicjatyw, aby zapobiec nadmiernemu przybieraniu na wadze, w tym ograniczenie dostępności pokarmów o wysokiej zawartości tłuszczu.
„Dodatkowo wdrożono system ewaluacji wskaźników nadwagi i otyłości, a co 2,5 roku – narodowe i europejskie badania zdrowia ENSE i EESE, uwzględniające pomiar wskaźnika BMI i obwodu talii” – podkreślono w OSR.
„Refundacja obejmuje też operacje bariatryczne, na takich samych zasadach jak we Francji” – napisano.
Polska musi stawić czoła wyzwaniu, jakim jest opieka nad chorymi na otyłość. Liczba osób cierpiących na tę chorobę stale wzrasta, a ona sama stanowi nie tylko obciążenie dla pacjenta, ale także dla społeczeństwa. W Polsce według danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH – Państwowego Instytutu Badawczego z 2022 roku 28% osób powyżej 20 roku życia cierpi na otyłość, zaś z nadwagą zmaga się 62% mężczyzn i 43% kobiet.
W celu skutecznego leczenia otyłości Hiszpania oferuje pacjentom nie tylko porady dietetyczne, ale także wsparcie psychologiczne. Polska powinna wziąć z tego przykładu, aby skutecznie walczyć z otyłością.
Konieczne jest rozpoczęcie wielopłaszczyznowej edukacji dotyczącej zdrowego stylu życia. Aby skutecznie leczyć otyłość, potrzebne są nie tylko zmiany w diecie i aktywności fizycznej, ale także wsparcie psychologiczne.
Polska powinna podjąć działania, aby zapobiegać otyłości i oferować chorym na nią wsparcie. Ważne jest, abyśmy wszyscy przyczynili się do edukacji w zakresie zdrowego stylu życia, tak aby wprowadzić skuteczne programy zapobiegania i leczenia otyłości.
„Dla obu płci rozpowszechnienie nadwagi oraz otyłości rośnie z wiekiem, osiągając maksimum w przedziale 75–84 lata. Problemy te znacznie częściej dotyczą mężczyzn, wyjątek stanowi wiek 75-84 lata, kiedy otyłość dotyka ponad 1/4 Polek, co wyraźnie przewyższa odsetek obserwowany wśród mężczyzn (19 proc.). Wśród kobiet zagrożenie nadwagą, a także otyłością silnie zależy od poziomu wykształcenia – dla osób z wykształceniem wyższym jest ono około dwukrotnie niższe niż w przypadku zasadniczego zawodowego lub niższego” – napisano w uzasadnieniu projektu.
Koszt pilotażu szacowany jest na 94,1 mln zł, które pochodzą z opłaty cukrowej. Pilotaż będzie trwał przez 24 miesiące, po czym projekt trafi do konsultacji. Wprowadzenie go w życie nastąpi 14 dni po ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw. Prace pilotażowe będą prowadzone przez ośrodki koordynujące, które posiadają już doświadczenie w realizowaniu takich świadczeń. Do nich dołączono tylko dwa dodatkowe ośrodki: Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Poznaniu oraz Kliniczny Szpital Wojewódzki nr 2 w Rzeszowie.
Realizacja projektu pilotażowego zakłada wykorzystanie istniejących doświadczeń w ramach programu KOS-BAR. Ośrodki koordynujące zostały wybrane zgodnie z wymogami określonymi w załączniku 1 do projektu. Dodatkowo, do nich dołączono jedynie dwa dodatkowe ośrodki. Prace pilotażowe mają zostać ukończone w ciągu 24 miesięcy i potem projekt trafi do konsultacji. Wprowadzenie go w życie nastąpi 14 dni po ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.
Prawo określone w niniejszym projekcie ustawy zostało opublikowane na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji, aby umożliwić obywatelom zapoznanie się z treścią. Aby zapoznać się z pełnym tekstem, odwiedź stronę: https://legislacja.gov.pl/projekt/12378902/katalog/13018494#13018494.
Źródło wiadomości: pap-mediaroom.pl
