Raport o sytuacji społeczno-gospodarczej woj. podlaskiego w 2021 r. wykazał, że województwo to jest jednym z najstarszych województw Polski, z rosnącą liczbą osób w wieku 65 plus. Niestety, zaczynają też narastać przypadki przemocy wobec starszych osób. Warto zwrócić uwagę, że przypadki te często nie są zgłaszane, co utrudnia oszacowanie ich skali.
Badanie PolSenior2 ujawniło, że ofiarami przemocy wobec starszych osób są głównie kobiety, osoby z niższym poziomem wykształcenia, w wieku 65-69 lat, mieszkające na wsi lub w regionach na północy i wschodzie Polski. Przestępcy przemocy na ogół są osobami bliskimi, dlatego ofiary niejednokrotnie nie chcą wierzyć, że zła intencja sprawcy doprowadziła do skrzywdzenia ich.
Osoby doświadczające przemocy często usprawiedliwiają jej występowanie, co powstrzymuje ich przed zgłoszeniem jej innym. Niestety, zazwyczaj zewnętrzne obserwatorzy również nie reagują, co tylko potwierdza i utrwala stereotypowe myślenie o przemocy.
Indeks starości, określany również jako wskaźnik starości demograficznej, wskazuje na stosunek liczby osób w wieku 65 lat i starszych do 100 osób w wieku 0-14 lat. Na Podlasiu w 2020 roku wyniósł on 124, podczas gdy w całym kraju było to 121. Udział ludności 65 plus w całej populacji w grudniu 2020 roku wynosił 18,2%, co oznacza wzrost w porównaniu do 17,8% w analogicznym okresie roku poprzedniego oraz 14,6% w 2010 roku.
„To dlatego z kampanią >>Przemoc wobec starszych. Nie bądź biernym widzem<< po Warszawie i woj. mazowieckim postanowiliśmy dotrzeć na Podlasie. W trakcie podlaskiej odsłony kampanii jeszcze mocniej zdecydowaliśmy się postawić na edukację świadków – wszystkich nas, którzy mogą widzieć przemoc wobec starszych, ale nie wiedzą, co zrobić, oraz samych ofiar, które nie mają świadomości albo nie chcą wiedzieć, że doświadczają przemocy” – mówi Magdalena Rutkiewicz, prezeska zarządu Fundacji Projekt Starsi, inicjatora kampanii „Przemoc wobec starszych. Nie bądź biernym widzem”.
Starsze osoby najczęściej stają się ofiarami przemocy psychicznej, którą obejmuje wiele form: zastraszanie, znęcanie się psychiczne, wyśmiewanie i szantaż. Jest to również najtrudniejsza do udowodnienia forma przemocy, przede wszystkim ze względu na brak widocznych śladów.
Ekonomiczna przemoc wobec starszych to zazwyczaj nadużywanie władzy lub zmuszanie do przekazywania pieniędzy, mienia lub innych wartości. Jest to często spotykany problem, z którym starsze osoby zmagają się na co dzień. Przemoc ekonomiczna może mieć poważne skutki dla jakości życia seniorów i ich bytu materialnego.
Fizyczna i seksualna przemoc wobec seniorów jest zjawiskiem mniej powszechnym niż inne formy przemocy, ale nadal niezwykle niebezpiecznym. Fizyczna przemoc przybiera postać bicia, uderzania, szarpania, składania obietnic, których nie można dotrzymać, a seksualna obejmuje wykorzystywanie seksualne, molestowanie, przymuszanie do aktywności seksualnej.
Od 14 listopada br. województwo podlaskie jest zaangażowane w działania związane z edukacją dotyczącą przemocy wobec starszych mieszkańców regionu. Kampania medialna obejmuje emisję spotów w mediach społecznościowych i telewizji lokalnej, jak również plakaty na autobusach w Białymstoku i okolicach. Ponadto, organizatorzy zaplanowali 30 specjalistycznych szkoleń z superwizją z zakresu przemocy wobec starszych oraz 30 spotkań edukacyjnych poświęconych tematyce przemocy.
Szkolenia są skierowane do pracowników lokalnych systemów wsparcia w przeciwdziałaniu przemocy domowej, w tym pracowników socjalnych, policjantów, koordynatorów usług opiekuńczych, członków zespołów interdyscyplinarnych oraz przedstawicieli ochrony zdrowia. Ponadto, spotkania edukacyjne skierowane są do osób starszych, które będą mogły na nich poznać definicję przemocy, jej charakterystyczne cechy, rodzaje oraz miejsca, w których można uzyskać pomoc w przypadku bycia ofiarą lub świadkiem aktów przemocy.
„Policja wciąż ujawnia drastyczne przypadki przemocy wobec seniorów, której sprawcami są najczęściej osoby najbliższe. Ale przypadki przemocy wobec starszych, schorowanych czy z niepełnosprawnościami mogą wyjść na jaw np. podczas wizyty u lekarza. Z tego względu kampania realizowana przez Fundację Projekt Starsi wyraźnie akcentuje praktyczne aspekty działań pomocowych, czyli jak reagować i gdzie zgłaszać przypadki przemocy” – mówi mł. asp. dr Agata Kalinowska z Wydziału Prewencji Komendy Wojewódzkiej Policji w Białymstoku.
Pierwszym krokiem powinno być otwarcie rozmowy z osobą starszą, aby wyjaśnić sytuację i wyrazić troskę. Należy starać się okazać zrozumienie i szacunek, by osoba starsza zdała sobie sprawę, że nie jest samotna.
Kolejnym krokiem powinna być rozmowa z osobą stosującą przemoc, w celu uświadomienia jej skutków takiego zachowania. Na tym etapie warto zaproponować pomoc w rozwiązaniu problemu i wskazać terapeutów, którzy mogą pomóc w zmianie zachowania.
Należy także zwrócić się o pomoc do odpowiednich służb i instytucji, które mogą zapewnić osobie starszej odpowiednią opiekę i bezpieczeństwo. Można także skorzystać z pomocy społecznej, która może oferować wsparcie i pomoc w zmianie sytuacji.
Koniecznym jest też zgłoszenie incydentu na policję. Osobie starszej z pewnością pomoże świadomość, że została zauważona i zasługuje na szacunek i bezpieczeństwo.
Ważne jest, aby wszyscy, którzy są świadomi sytuacji, pozostali zaangażowani w zapewnienie ochrony osobie starszej. Osobom, które doznają przemocy, należy okazać troskę i wsparcie, pomagając im w wyjściu z trudnej sytuacji.
Jeśli chodzi o reagowanie na przemoc wobec osoby starszej, ważne jest, aby zadbać o bezpieczeństwo i szacunek dla doświadczającego jej. Najlepiej jest otworzyć rozmowę i oferować wsparcie, zgłaszając incydent na policję, a także korzystać z dostępnych usług i instytucji, które mogą oferować wsparcie i pomoc w zmianie sytuacji.
Ważnym jest, aby wszyscy, którzy są świadomi sytuacji, zaangażowali się w zapewnienie bezpieczeństwa i ochrony osobie starszej, uświadamiając osobę stosującą przemoc i okazując wsparcie osobie doznającej przemocy.
Ponadto, można skorzystać z anonimowego zgłoszenia przemocy domowej do odpowiednich służb i instytucji, aby osoba starsza mogła otrzymać odpowiednią opiekę i pomoc.
Warto pamiętać, że odpowiednie reagowanie na przemoc wobec osoby starszej jest zarówno konieczne, jak i odpowiedzialne. Poprzez troskę i wsparcie można pomóc w wyjściu z trudnej sytuacji i zapewnić osobie starszej bezpieczeństwo i szacunek.
„Policja w czasie interwencji ustala przebieg zdarzenia, zapewnia bezpieczeństwo osobom pokrzywdzonym, wpływa na sprawcę przemocy domowej, wdraża procedurę Niebieskiej Karty, może zatrzymać przemocowca. Nowe przepisy pozwalają policji w trakcie interwencji wydać nakaz natychmiastowego opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia i zakaz zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia, zakaz zbliżania się do osoby na wyrażoną w metrach odległość, zakaz kontaktowania się z osobą doznającą przemocy domowej, zakaz wstępu i przebywania na terenie szkoły, placówki oświatowej, opiekuńczej, artystycznej, obiektu sportowego lub miejsca pracy, do których osoba doznająca przemocy domowej uczęszcza lub pracuje” – wylicza dr Agata Kalinowska.
Pani profesor przypomina, że w przypadku seniorów niezbędne jest nie tylko zapewnienie im pokarmu fizycznego, ale także wsparcie psychiczne. Oznacza to, że potrzebują one czułości, zrozumienia i bezpieczeństwa.
Badaczka z Uniwersytetu w Białymstoku podkreśla, iż słowo „przemoc” głównie kojarzy się z działaniami, które szkodzą innym ludziom, lecz należy pamiętać, że istnieje również przemoc w postaci zaniedbań wobec osób starszych.
Kluczowym aspektem, jeśli chodzi o opiekę nad seniorami, jest zapewnienie im nie tylko najbardziej podstawowych potrzeb, ale także wsparcie psychiczne. Oznacza to, że muszą oni czuć się bezpieczni, kochani i zrozumiani.
Dr Małgorzata Halicka z Uniwersytetu w Białymstoku zaznacza, że przemoc wobec osób starszych może występować w różnych formach, zarówno w postaci działań nadużyciowych, jak i zaniedbań.
Zdaniem profesor Halickiej, opieka nad osobami starszymi wymaga nie tylko zaspokojenia ich fizycznych potrzeb, ale również dbania o ich psychiczny komfort. W tym celu należy zapewnić seniorom odpowiedni poziom bezpieczeństwa, ciepła i zrozumienia.
Badaczka z Uniwersytetu w Białymstoku uważa, że pojęcie „przemocy” powinno być interpretowane szeroko i obejmować zarówno działania destrukcyjne, jak i zaniedbania w stosunku do seniorów.
„Skala nadużyć i zaniedbań wobec seniorów jest najwyższa w regionie wschodniej Polski, a także w regionie południowym i północnym. Bardzo pomocne są silne więzi rodzinne, relacje przyjacielskie i uwierzenie w siebie…dam radę. Potrzebne są kampanie społeczne z myślą o przeciwdziałaniu przemocy, ale także inne działania uświadamiające, że zaniechanie działań może być równie szkodliwe jak działanie na szkodę osoby starszej” – przekonuje Małgorzata Halicka.
Nie bądź biernym widzem, jeśli widzisz przemoc wobec starszych – zareaguj. Istnieje wiele numerów telefonów, które możesz wykorzystać w takiej sytuacji. 112 to ogólny numer alarmowy, 537 375 505 to numer Fundacji Projekt Starsi, a 116 123 to całodobowa poradnia telefoniczna „Niebieska Linia”. We wsparciu zwalczania przemocy wobec starszych ważną rolę odgrywa Komendant Wojewódzkiej Policji w Białymstoku, który objął swoim honorowym patronatem kampanię „Przemoc wobec starszych. Nie bądź biernym widzem” realizowaną w województwie podlaskim.
Działania, takie jak monitoring i wsparcie psychologiczne, są niezbędne, aby pomóc osobom dotkniętym przemocą. Jednakże, jedną z najważniejszych rzeczy, jaką można zrobić jako świadek przemocy wobec starszych, jest poinformowanie odpowiednich służb i organizacji. Aby to zrobić, skontaktuj się z Numerem Alarmowym 112 lub Fundacją Projekt Starsi (537 375 505) lub z numerem 116 123, czyli z całodobową poradnią telefoniczną „Niebieska Linia”. Kampania „Przemoc wobec starszych. Nie bądź biernym widzem”, realizowana w województwie podlaskim, ma honorowy patronat Komendanta Wojewódzkiej Policji w Białymstoku.
Nie pozwól, aby przemoc wobec starszych pozostała niezauważona. Wykorzystaj numery alarmowe i weź udział w kampanii „Przemoc wobec starszych. Nie bądź biernym widzem”, aby pomóc w zwalczaniu tego zjawiska. Pamiętaj, że twoja interwencja może mieć znaczący wpływ na życie innych.
Pochodzenie wiadomości: pap-mediaroom.pl
