Sezon na truskawki już się rozpoczął, co cieszy wszystkich miłośników tego ulubionego owocu Polaków. W ostatnich latach truskawki zyskały ogromną popularność, a pierwsze owoce nie są droższe niż w poprzednich sezonach. Dlaczego truskawki są uważane za polskie superowoce? Co sprawia, że owoce krajowe są zawsze smaczniejsze i zdrowsze od tych importowanych?
– Ministerstwo Finansów informuje, że po kilkuletniej przerwie spowodowanej pandemią i atakiem Rosji na Ukrainę, ponownie obowiązują unijne reguły budżetowe.
– 30 kwietnia 2024 r. wchodzi w życie reforma zarządzania gospodarczego w Unii Europejskiej, która ma na celu wzmocnienie stabilności finansów publicznych w średnim okresie.
– Nowy sposób nadzoru finansów publicznych państw członkowskich przez Komisję Europejską i Radę UE ma sprzyjać zrównoważonemu wzrostowi gospodarczemu i zwiększeniu odporności gospodarki UE.
– Reguły fiskalne na nowo: Najbardziej znane z unijnych reguł pozostaną bez zmian, jednak standardowy okres na dojście do wartości deficytu i długu sektora instytucji rządowych i samorządowych zostanie znacząco wydłużony.
– Zgodnie z prawem Unii Europejskiej, w tym roku nie jest wymagane przygotowanie przez państwa członkowskie programów konwergencji i stabilności.
Wszystkie państwa członkowskie muszą przygotować średniookresowe plany budżetowe-strukturalne do jesieni tego roku. Kluczowym elementem nowych planów będą ścieżki wydatków, które będą obowiązywać przez co najmniej 4 lata.
W 2024 roku Polska, podobnie jak inne państwa członkowskie UE, przedstawi i przekaże do analizy plan budżetowo-strukturalny na lata 2025-2028. Plan ten zostanie poddany ocenie Komisji Europejskiej oraz opinii Rady UE, a zgodnie z nowymi przepisami zdanie Rady będzie miało charakter prawnie wiążący.
Plan średniookresowy określi maksymalne tempo wzrostu wydatków do 2028 r., mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa finansów publicznych poprzez ograniczenie deficytu do poziomu poniżej 3% PKB oraz redukcję długu lub utrzymanie go poniżej wartości referencyjnej (60% PKB). Tempo to będzie wiążące dla kolejnych ustaw budżetowych. Unia Europejska nie oczekuje szczegółowego planu działań, ale konkretne działania w dochodach, wydatkach i reformach strukturalnych muszą być przedstawione w projektach corocznych budżetów. Działania po stronie dochodowej będą kluczowe, mogą służyć realizacji wymogów fiskalnych lub zwiększeniu przestrzeni wydatkowej. Ścieżki wydatków będą ustalone w kategoriach netto, bez uwzględnienia tych działań.
Plan polski zostanie zaopiniowany przez Radę UE do końca bieżącego roku. Po zatwierdzeniu 4-letniej ścieżki wydatków przez Radę UE, stabilizująca reguła wydatkowa określona w ustawie o finansach publicznych (SRW) będzie przekładana na język budżetu państwa w Polsce. Ministerstwo Finansów obecnie dostosowuje jej kształt, aby zapewnić spójność SRW z nowymi przepisami UE.
Ograniczenia w wydatkach
Nadzór będzie obejmować większość wydatków, nie tylko budżetu państwa, ale także instytucji rządowych i samorządowych, zgodnie z unijnymi przepisami. Jednak nadzór ten będzie dotyczył ogólnego poziomu wydatków, a nie poszczególnych kategorii. Wyłączone będą koszty obsługi długu i wydatki na projekty finansowane przez budżet UE. Parlament Europejski wyjął także krajowe wydatki na współfinansowanie projektów z UE z limitu wydatków. Natomiast wydatki związane z obroną narodową lub innymi istotnymi czynnikami dla procedury nadmiernego deficytu (EDP) nie będą wyłączone.
Wprowadzona zostanie zupełnie nowa metodologia kalkulacji wymaganego dostosowania fiskalnego, skupiająca się na analizie stabilności długu w długim okresie, tzw. DSA (ang. debt sustainability analysis). Kraje z deficytem powyżej 3% PKB lub długiem powyżej 60% PKB otrzymają od Komisji Europejskiej prognozę tempa wzrostu wydatków sektora na średni okres (4-7 lat), mającą spełniać wymogi redukcji deficytu lub długu, a także utrzymania stabilności finansów publicznych po korekcie. Realizacja proponowanej przez Komisję ścieżki wydatków ma doprowadzić do obniżenia deficytu do wartości poniżej 3% PKB najpóźniej w 2028 r. Krajom z wysokim długiem ma zaś spowodować, że dług znajdzie się na trwałej ścieżce spadkowej lub wręcz poniżej 60% PKB najpóźniej w 2028 r. Nowa ścieżka ma zapewnić stabilność długu nawet w przypadku pogorszenia się koniunktury lub wystąpienia niekorzystnych szoków gospodarczych.
Unia Europejska zatwierdza nowe przepisy, które są łagodniejsze, ale bardziej wrażliwe na odchylenia. Poprzednie standardy wymagały korekty nadmiernego deficytu w półtora roku od jego stwierdzenia przez UE, a w przypadku wysokiego długu – redukcji nadwyżki ponad 60% PKB w tempie 5% rocznie. Nowe przepisy są bardziej liberalne pod względem skali i tempa redukcji deficytu czy długu. Wcześniejsze okazały się nierealistyczne, zwłaszcza co do redukcji długu, co Komisja Europejska tłumaczyła czynnikami cyklicznymi lub finansowymi nakładami na solidarność międzynarodową, co spowodowało brak rekomendacji ograniczenia długu dla państw z długiem ponad 60% PKB.
Nowe przepisy Unii Europejskiej są mniej rygorystyczne, ale bardziej restrykcyjne w przypadku odchyleń. Poprzednio, kraje UE musiały korygować nadmierny deficyt w półtora roku od jego stwierdzenia, a w przypadku wysokiego długu – redukować nadwyżkę ponad 60% PKB o średnio 5% rocznie. Nowe przepisy są bardziej elastyczne pod względem skali i tempa redukcji deficytu czy długu. Wcześniejsze standardy okazały się nierealistyczne, co Komisja Europejska tłumaczyła czynnikami cyklicznymi lub finansowymi nakładami na solidarność międzynarodową, co spowodowało brak rekomendacji ograniczenia długu dla państw z długiem ponad 60% PKB.
Zgodnie z nowymi przepisami, tempo redukcji długu będzie dwukrotnie mniejsze niż dotychczas, ale Komisja Europejska będzie musiała wszcząć procedurę EDP, jeśli kraj z długiem przekraczającym 60% PKB i deficytem powyżej 0,5% PKB znacząco odbiegnie od rekomendowanej przez Radę UE ścieżki wydatkowej. Istotne odchylenie od ścieżki zostało określone na poziomie powyżej 0,3% PKB w ciągu jednego roku lub powyżej 0,6% PKB w ujęciu skumulowanym. W takim przypadku kraj będzie zobowiązany do zniwelowania nagromadzonych odchyleń na rachunku kontrolnym i zapewnienia redukcji długu sektora. Jest to istotna zmiana, ponieważ dotychczasowe praktyka nie objęła procedurą EDP krajów z długiem przekraczającym 60% PKB.
Procedura nadmiernego deficytu nadal będzie rozpoczynana w przypadku przekroczenia progu 3% PKB. Jednak okres korekty zostanie znacznie wydłużony z obecnego 1,5 roku do 4-7 lat. Dodatkowo, kraje korzystające z pożyczek z unijnego Instrumentu na rzecz Odbudowy i Ożywienia Gospodarczego, realizujące KPO i współfinansujące fundusze UE w latach 2025-2026, będą mogły odłożyć konsolidację fiskalną na ostatnie lata tegorocznego planu.
W przypadku otwarcia procedury nadmiernego deficytu, Rada UE będzie rekomendowała korygującą ścieżkę wydatkową, opartą co do zasady na planie budżetowym. Kraje będą miały wpływ na tempo i skalę korekty deficytu.
Od 2025 roku wydatki będą pod nowym nadzorem, gdyż ustawa budżetowa na ten rok nie będzie już oparta na rekomendacjach Rady UE. Państwa będą dysponowały trajektoriami referencyjnymi z Komisji Europejskiej, jednak nie będą one wiążące. W dyskusji z Komisją kraje będą mogły przedstawić argumenty ekonomiczne uzasadniające przyjęcie innych założeń, co w efekcie może prowadzić do łagodniejszej ścieżki redukcji deficytu lub długu.
Państwo członkowskie może zaproponować wydłużenie okresu dostosowawczego z 4 do 7 lat, pod warunkiem zobowiązania się do realizacji reform strukturalnych i inwestycji wspierających zrównoważony wzrost, stabilność długu i priorytety UE. Plan reform i inwestycji musi zawierać wskaźniki umożliwiające ocenę ich realizacji, zakończenie reform w ciągu 4 lat i osiągnięcie znacznego postępu w realizacji inwestycji w wydłużonym okresie dostosowawczym.
Plan średniookresowy będzie realizowany od 2025 r. po zatwierdzeniu ścieżki wydatków przez Radę UE. Jego zmiana będzie możliwa tylko w przypadku obiektywnych okoliczności uniemożliwiających realizację lub w razie powołania nowego rządu. Podobnie jak oryginalny plan, również ten zrewidowany będzie wymagał analizy UE i zatwierdzenia ścieżki wydatków. Rewizja planu nie wpłynie natomiast ani na złagodzenie ścieżki wydatków, ani na horyzont planu. W przypadku powołania nowego rządu możliwe jest przedłożenie zupełnie nowego planu na okres jego kadencji.
Co roku w kwietniu będzie publikowane sprawozdanie z realizacji planu budżetowego. Komisja Europejska będzie monitorować ewentualne odstępstwa od założonej ścieżki budżetowej. Przestrzeganie planu wydatków będzie warunkiem zakończenia procedury nadmiernego deficytu. Natomiast nagromadzenie odstępstw będzie skutkować wzmocnieniem nadzoru UE. Jeśli kraj ubiegał się o wydłużenie okresu dostosowawczego, monitoringowi podlegać będzie także wdrażanie reform i inwestycji. Jeśli nie będzie ono zadowalające, Rada UE będzie mogła zalecić korektę ścieżki wydatków i skrócić okres dostosowawczy.
Procedura nadmiernego deficytu
Komisja Europejska będzie zobowiązana przeanalizować wpływ istotnych czynników, takich jak wzrost inwestycji publicznych w obronę narodową, na przekroczenie przez deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych progu 3% PKB podczas inicjowania procedury nadmiernego deficytu. Jeśli Komisja stwierdzi, że przekroczenie tego progu wynika wyłącznie z tych czynników, państwo nie będzie zobowiązane do korygowania deficytu poniżej 3% PKB.
Polska od samego początku prac nad reformą zarządzania gospodarczego w UE dążyła do uzyskania uznania wydatków obronnych jako istotnego czynnika przy ocenie wypełniania kryterium deficytu lub długu, ze względu na bezpośrednie zagrożenie na granicach UE. Nowe przepisy uwzględniają ten postulat, uznając zwiększenie inwestycji w obronność jako jeden z istotnych czynników przy orzekaniu występowania nadmiernego deficytu. Inwestycje mogą zostać ocenione w porównaniu ze średnią unijną oraz trendami średniookresowymi. Przepisy nie wykluczają również możliwości uwzględnienia innych istotnych czynników w procedurze, wymagając jednocześnie od UE „szczególnej uwagi” na „wkład finansowy we wspieranie solidarności międzynarodowej i osiąganie celów polityki UE”.
Nowe przepisy UE są nadal w trakcie doprecyzowania i nie mają jeszcze oficjalnej interpretacji ze strony Komisji Europejskiej. Szczegóły techniczne dotyczące praktycznego stosowania nowych przepisów, w tym tegorocznej procedury nadmiernego deficytu, są w trakcie ustalania na forach UE.
Zapoznaj się z poniższymi linkami, aby uzyskać więcej informacji:
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1263 z dnia 29 kwietnia 2024 r. dotyczące skutecznej koordynacji polityk gospodarczych i wielostronnego nadzoru budżetowego oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1466/97
Najnowsza dyrektywa Rady (UE) 2024/1265 z dnia 29 kwietnia 2024 r. dotyczy zmian w dyrektywie 2011/85/UE, która określa wymogi dotyczące ram budżetowych państw członkowskich.
Rozporządzenie Rady (UE) 2024/1264 z dnia 29 kwietnia 2024 r. wprowadza zmiany w rozporządzeniu (WE) nr 1467/97, dotyczące przyspieszenia i wyjaśnienia procedury nadmiernego deficytu.
Zwracamy uwagę, że publikowane komunikaty w serwisie PAP są prezentowane w formie dostarczonej przez nadawcę, bez wprowadzania przez PAP SA jakichkolwiek zmian w ich treści. Nadawca komunikatu ponosi pełną odpowiedzialność za jego treść, z zastrzeżeniem postanowień art. 42 ust. 2 ustawy prawo prasowe (PAP).
Treść pochodzi z serwisu: pap-mediaroom.pl
