Sezon grzewczy w Polsce to czas, w którym problem palenia odpadów w gospodarstwach domowych powraca co roku, prowadząc do zanieczyszczenia powietrza, którym oddychamy. Najnowsze dane pokazują, że ta praktyka wciąż jest stosunkowo powszechna, choć niewiele osób otwarcie się do niej przyznaje. Badanie, zrealizowane przez firmę badawczą Zymetria na zlecenie RLG na reprezentatywnej grupie Polaków zamieszkujących wsie i małe miasteczka, ujawniło, że choć jedynie 6% respondentów deklaruje spalanie odpadów w piecu lub na podwórku, niemal połowa z nich (46%) potwierdza lub przypuszcza, że ich sąsiedzi stosują taką praktykę. 14% respondentów wskazuje, że problem dotyczy wielu osób w ich najbliższym otoczeniu, 10% potwierdza, że przynajmniej jeden z ich sąsiadów spala odpady, a kolejne 22% zauważa symptomy świadczące o tym, że sąsiad mógłby to robić, takie jak specyficzny kolor czy zapach dymu.
Co Polacy spalają?
Według badań, przeprowadzonych wśród respondentów, którzy przyznali się do palenia odpadów w swoim domu, najczęściej spalane są odpady papierowe, takie jak karton czy makulatura – aż 70% osób deklaruje ich spalanie. Drewniane odpady gabarytowe zajmują drugie miejsce (53%), a tworzywa sztuczne, takie jak plastikowe butelki, foliowe opakowania czy torebki po przyprawach, zajmują trzecie miejsce (25%). Natomiast w przydomowych ogniskach najczęściej spalane są odpady zielone (77%) oraz papierowe (41%).
Wszystkie odpady powinny być segregowane odpowiednio – papierowe do niebieskiego pojemnika, plastikowe do żółtego, odpady zielone do brązowego pojemnika lub do kompostownika, a odpady gabarytowe do Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK).
Powody palenia śmieci
Palenie odpadów w gospodarstwach domowych jest motywowane głównie kosztami i wygodą. Według ankietowanych, połowa z nich pali odpady w piecach, ponieważ jest to darmowe paliwo. Dla 37% osób jest to prosty sposób na pozbycie się odpadów, a 26% uważa, że wyrzucanie odpadów, które można spalić, to marnotrawstwo. Niektórzy chcą również pozbyć się odpadów po niebezpiecznych substancjach (24%).
Brak świadomości przepisów prawnych dotyczących palenia odpadów oraz konsekwencji tej praktyki wydaje się być główną przyczyną problemu. Tylko 20% osób palących odpady wie, że zgodnie z polskim prawem jest to zabronione, a 52% zdaje sobie sprawę z negatywnego wpływu palenia odpadów na zdrowie, a 41% – na zanieczyszczenie powietrza. Jednakże aż 75% badanych zdaje sobie sprawę z ryzyka otrzymania kary grzywny za palenie śmieci.
Brak edukacji i informacji
Problem palenia odpadów wydaje się być wynikiem braku edukacji i informacji na temat przepisów prawa oraz konsekwencji palenia odpadów. Tylko 20% ankietowanych, którzy przyznali się do palenia śmieci, wie, że jest to nielegalne zgodnie z polskim prawem, a większość zdaje sobie sprawę z negatywnego wpływu palenia odpadów na zdrowie i zanieczyszczenie powietrza. Jednakże aż 75% badanych wie, że palenie odpadów może skutkować karą grzywny.
„Zachowania i poglądy osób spalających odpady pokazują, że jeśli chodzi o edukację społeczną, mamy jeszcze wiele do zrobienia – komentuje wyniki badania Piotr Siergiej, rzecznik Polskiego Alarmu Smogowego. – Z jednej strony wiedza o tym, że spalanie śmieci zanieczyszcza powietrze i szkodzi zdrowiu jest już dosyć powszechna, z drugiej jednak aż 80% osób palących śmieci nie wie, że jest to zakazany proceder. To bardzo niepokojące i powinno być sygnałem dla włodarzy gmin o niedostatecznym edukowaniu ich mieszkańców. Ważne jest również, by gminy zachęcały mieszkańców do likwidacji starych, nieefektywnych kotłów, które pozwalają na spalanie odpadów”.
Palenie odpadów ma negatywne skutki dla zdrowia i środowiska. Podczas spalania śmieci do powietrza dostają się toksyczne substancje, które mogą powodować różne problemy zdrowotne, takie jak kaszel, duszności, zawroty głowy, alergie i choroby nowotworowe. Dodatkowo, palenie odpadów marnuje surowce, które mogłyby zostać poddane recyklingowi. Ponadto, prawnie zabronione jest palenie śmieci w piecach, a za to grożą surowe kary pieniężne i nawet areszt.
Dlaczego ważne jest segregowanie odpadów?
Segregowanie odpadów ma ogromne znaczenie dla ochrony środowiska i efektywnego wykorzystania surowców. Dzięki prawidłowej segregacji odpadów, możliwe jest ich ponowne wykorzystanie i recykling, co przyczynia się do zmniejszenia ilości odpadów składowanych na wysypiskach. Ponadto, poprawne segregowanie odpadów pozwala ograniczyć emisję gazów cieplarnianych i toksycznych substancji do atmosfery, co przekłada się na poprawę jakości powietrza i zdrowia publicznego.
Jakie są korzyści wynikające z recyklingu?
Recykling ma wiele korzyści, zarówno dla środowiska, jak i dla gospodarki. Dzięki recyklingowi możliwe jest zmniejszenie ilości odpadów trafiających na wysypiska i zmniejszenie zużycia surowców naturalnych. Ponadto, recykling pozwala na oszczędność energii, wody i zasobów naturalnych, co przekłada się na zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych i ochronę środowiska. Dodatkowo, recykling tworzy miejsca pracy i przyczynia się do rozwoju gospodarczego poprzez produkcję surowców wtórnych, które mogą być ponownie wykorzystane do produkcji nowych produktów.
Rozwiązanie problemu palenia odpadów
Zgodnie z wynikami badań, edukacja społeczna jest kluczowa w eliminacji problemu palenia odpadów. Zwiększenie świadomości społecznej na temat zagrożeń związanych z paleniem odpadów oraz korzyści płynących z ich segregacji może przyczynić się do stopniowego rozwiązania tego problemu.
„Aby zaprojektować skuteczną kampanię edukacyjną dotyczącą problemu palenia odpadów w gospodarstwach domowych, postanowiliśmy wyjść od zbadania tego zjawiska: jego przyczyn, skali i motywacji stojących za tą praktyką. Wyniki pozwoliły zdiagnozować jedno ze źródeł problemu, jakim jest stosunkowo niska świadomość dotycząca negatywnych konsekwencji spalania odpadów. W odpowiedzi na tę diagnozę zaplanowaliśmy dwa rodzaje działań. Pierwsze są nastawione na edukację wczesnoszkolną. W ramach kampanii >>Nie pal, segreguj!<< przygotowaliśmy m.in. konspekt lekcji dla klas 1-3 mającej naświetlić uczniom problem i uświadomić im jego konsekwencje, a jednocześnie zachęcić ich do segregacji odpadów. Liczymy też na efekt kuli śnieżnej – mamy nadzieję, że młodzi uczniowie przyniosą nowo zdobytą wiedzę do domu i w ten sposób przyczynią się do wzrostu świadomości także wśród starszych pokoleń. Równolegle uruchomiliśmy kampanię z influencerami, znanymi m.in. z telewizyjnego reality show. Dzięki swojej autentyczności i znajomości realiów życia w lokalnych społecznościach, ci liderzy opinii są wiarygodni dla odbiorców. Pokazując własny przykład, mogą przekonać, że segregacja jest prosta, praktyczna i korzystna” – mówi Monika Wyciechowska, Education Marketing Manager, RLG w Polsce.
Źródło dystrybucji: pap-mediaroom.pl
