Polska jest największym producentem wyrobów tytoniowych w UE, co stanowi istotne źródło dochodów dla budżetu państwa (ok. 8 proc. wszystkich przychodów w ubiegłym roku). Jednak rozwój tej branży jest zagrożony ze względu na zmiany w polityce akcyzowej – wynika z raportu ekonomistów Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych (CASE).
Drugi tom cyklu „Wpływ produkcji wyrobów tytoniowych na polską gospodarkę” kontynuuje badania rozpoczęte w 2018 i 2020 roku. Raport szczegółowo analizuje sektor tytoniowy, jego znaczenie dla gospodarki polskiej, strukturę, wpływ na rynek pracy oraz udział w PKB, włącznie z aktywnością inwestycyjną. Prezentacja trzeciej edycji raportu autorstwa dr hab. Jana Hagemejera, prezesa CASE, odbyła się podczas konferencji w Centrum Prasowym PAP.
„W zakresie produkcji surowca tytoniowego Polska zajmuje trzecie miejsce w Unii Europejskiej – po Włoszech i Hiszpanii. W kraju działa około 3,5 tys. gospodarstw uprawiających tytoń, zatrudniających łącznie około 20 tys. osób. Liczba miejsc pracy w sektorze tytoniowym i w sektorach z nim powiązanych to 28,9 tys. w przeliczeniu na pełne etaty. Liczba osób, których praca ma związek z wyrobami tytoniowymi, to ok. 560 tys.” – powiedział prezes CASE.
Polska jest znaczącym producentem gotowych wyrobów tytoniowych w Europie, a w 2023 roku produkcja papierosów wzrosła o 42 proc. w porównaniu do 2013 roku, osiągając 214,8 mld sztuk. Stanowimy największego producenta papierosów w UE, zaspokajając 39 proc. unijnego rynku. Ponadto, aż 85 proc. z nich trafia na eksport, głównie do Niemiec i innych państw członkowskich Wspólnoty.
„Tak prężnie działający sektor ma bardzo duże znaczenie dla całej gospodarki i stabilności krajowego budżetu. W 2023 r. wpływy z podatków akcyzowych i VAT na wyroby tytoniowe wyniosły 37,8 mld zł, stanowiąc 8 proc. całkowitych dochodów podatkowych na poziomie centralnym, gminnym, powiatowym i wojewódzkim” – podkreślił dr hab. Jan Hagemejer.
Według raportu CASE, branża tytoniowa w Polsce odnotowała wzrost inwestycji o 171% w 2023 roku, osiągając wartość ponad 900 mln zł. To najwyższy poziom od 2020 roku, co świadczy o rosnącym zainteresowaniu inwestycjami w sektorze tytoniowym. Inwestycje skupiały się głównie na rozbudowie potencjału produkcyjnego nowoczesnych wyrobów tytoniowych oraz tworzeniu centrów usług wspólnych, które wspierają produkcję i dystrybucję wyrobów tytoniowych.
„W naszym raporcie zajęliśmy się również problematyką tzw. szarej strefy, czyli przemytu i nielegalnej sprzedaży papierosów zza granicy oraz produkcji i sprzedaży wyrobów podrobionych. W ostatnich latach uległa ona znaczącemu zmniejszeniu, co może być skutkiem braku zmian stawek akcyzy w latach 2015-2019 (a więc relatywnie niskiej ceny legalnych produktów), obostrzeń pandemicznych w latach 2020-2021, a także uszczelnienia granicy z Białorusią oraz Ukrainą i wzmożoną aktywnością polskich służb” – zaznaczył prezes CASE.
Specjalista zaznaczył, że polski sektor tytoniowy stoi obecnie na rozdrożu, które będzie miało kluczowe znaczenie dla jego przyszłości. Raport przedstawia dwa możliwe scenariusze rozwoju tego sektora w najbliższych latach.
„W scenariuszu pozytywnym, który wiąże się z utrzymaniem dynamiki inwestycji obserwowanej w poprzednich latach i rozwojem produkcji wyrobów nowatorskich, korzyści gospodarcze z tytułu działalności sektora wyniosłyby dodatkowo 40 proc. w stosunku do tego, ile wartości dodanej generuje łańcuch produkcji i dystrybucji” – wskazywał dr hab. Jan Hagemejer.
Scenariusz negatywny zakłada zmniejszenie znaczenia sektora w gospodarce o podobną skalę poprzez wzrost obciążeń podatkowych i spadek aktywności inwestycyjnej.
Raport CASE sugeruje, że w najbliższych latach prawodawstwo unijne i polskie związane z przemysłem tytoniowym będzie modyfikowane. Planowane podwyżki podatku akcyzowego w latach 2025-2027 oraz ewentualne wprowadzenie nowych regulacji dotyczących dodatkowego opodatkowania płynu zawartego w papierosach jednorazowych i urządzeń do używania wyrobów nowatorskich i e-papierosów stanowią najważniejsze przyszłe zmiany.
Zmiana planowanej mapy akcyzowej, która przewiduje szybsze podwyżki akcyzy w przyszłych latach, spowoduje wzrost cen papierosów o 61 proc. do 2027 roku w porównaniu do roku 2023. Kontynuacja podwyżek akcyzy w dotychczasowym tempie 10 proc. rocznie doprowadzi do tego, że ceny papierosów w 2030 roku będą ponad dwukrotnie wyższe niż w 2023 roku.
Zapoznaj się z raportem tutaj: Raport.
Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych (CASE) to niekomercyjna fundacja naukowa, która ma na celu dostarczanie obiektywnych analiz ekonomicznych i promowanie konstruktywnych rozwiązań problemów gospodarczych. Założone w 1991 roku w Warszawie, CASE jest czołowym think tankiem w Europie Środkowej i Wschodniej, oraz znaną instytucją na arenie międzynarodowej.
Informacja dystrybuowana przez: pap-mediaroom.pl
