Badanie wykazało, że większość osób w wieku 40 lat nie posiada podstawowej wiedzy na temat instrumentów finansowych związanych z emeryturą. 45% respondentów uważa, że oszczędzanie na emeryturę ma sens tylko wtedy, gdy gwarantuje ono pożądany standard życia w późniejszym okresie, podczas gdy dla połowy badanych temat emerytur nie jest priorytetem. W międzyczasie, czterdziestolatkowie mają niewielkie zaufanie do stabilności systemu emerytalnego.
Badanie wykazało, że tylko połowa czterdziestolatków uważa, że ich wiedza na temat systemu emerytalnego jest na poziomie podstawowym (49%), podczas gdy zaledwie 12% czuje, że ich wiedza jest zaawansowana w tym obszarze.
Według badań, większość osób w wieku czterdziestu lat (77%) twierdzi, że posiada co najmniej podstawową wiedzę na temat emerytalnych instrumentów inwestycyjnych. Natomiast zaawansowaną wiedzę w tym obszarze deklaruje od 9% do 15% badanych, w zależności od konkretnego instrumentu finansowego.
„Jednocześnie test rzeczywistej podstawowej wiedzy badanych z zakresu IKE, IKZE, PPK i OFE wskazuje na dramatycznie niski poziom wiedzy czterdziestolatków z zakresu instrumentów emerytalnych – znakomita większość, 63% z nich, nie ma nawet podstawowej wiedzy w tym zakresie. Co więcej poziom wiedzy czterdziestolatków jest wyraźnie niższy, niż wynikałoby to z samooceny osób badanych” – wyjaśnia dr hab. Katarzyna Sekścińska, autorka badania z Uniwersytetu Warszawskiego.
Badanie pokazuje, że tylko 7% czterdziestolatków aktywnie poszukuje wiedzy z zakresu emerytalnych instrumentów finansowych.
41% zwykle nie szuka takich informacji, ale jeśli usłyszy coś ciekawego w tym temacie, to stara się pogłębić wiedzę sięgając do różnych źródeł.
Warto jednak zwrócić uwagę na pozostałe 52% – to osoby, które nie poszukują informacji na temat instrumentów emerytalnych i bazują tylko na tym, co przypadkiem usłyszą, nie pogłębiając i nie weryfikując swojej wiedzy.
Przekonania czterdziestolatków na temat oszczędzania na emeryturę
Prócz wiedzy na temat systemu emerytalnego, przekonania i postawy wobec oszczędzania mają kluczowe znaczenie w kształtowaniu zachowań mających na celu zabezpieczenie finansowe na czas emerytury.
Badania wykazały, że 72% respondentów uważa, że temat systemu emerytalnego i finansowych instrumentów emerytalnych jest trudny do zrozumienia, co może zniechęcać do głębszego jego poznawania. Jednakże, 79% osób w wieku czterdziestu lat uważa ten temat za istotny. Niektórych może jednak powstrzymywać przekonanie, że mimo ważności tematu, mogą się nim zająć w przyszłości, ponieważ nie jest on pilny – tak uważa 50% badanych w tym wieku.
„Receptą na sukces w oszczędzaniu i inwestowaniu na emeryturę są regularność wpłat i długość okresu, przez jaki to robimy. Im dłużej oszczędzamy, tym łatwiej zebrać nam pożądaną kwotę, a wpłaty przez to nie muszą być wysokie. Znaczącą rolę odgrywa tu efekt procentu składanego. Fakt, że tak wielu czterdziestolatków nie rozumie tej zależności jest uderzający. Mając około 20 lat do wieku emerytalnego nie zdają sobie sprawy, że temat emerytury powinni potraktować priorytetowo i niezwłocznie skorzystać z szerokiej oferty instrumentów emerytalnych” – stwierdza Małgorzata Rusewicz, prezes IGTE.
Przekonania na temat oszczędzania na emeryturę
Polacy często argumentują, że nie mają wystarczającej ilości wolnych środków po opłaceniu wszystkich rachunków. Dlatego ważne jest określenie odpowiedniej wysokości oszczędności na emeryturę.
Ważne jest również zrozumienie, ile pieniędzy potrzebujemy na przyszłą emeryturę i jakie działania możemy podjąć, aby to osiągnąć.
Jedna czwarta czterdziestolatków uważa, że oszczędzanie małych kwot na emeryturę nie ma sensu, co może utrudniać osiągnięcie celu, zwłaszcza gdy budżet domowy nie jest zbyt obfity.
Według 45% czterdziestolatków, odkładanie środków na emeryturę ma sens tylko wtedy, jeśli można osiągnąć wymarzony poziom życia w tym okresie. Innymi słowy, niemal połowa osób w wieku 40-50 lat uważa, że odkładanie środków na emeryturę nie ma sensu, jeśli nie zapewni im pełnej satysfakcji.
Analiza wyników wskazuje na istotny negatywny wpływ przekonania, że oszczędzanie małych kwot na emeryturę nie ma sensu, a sens ma jedynie oszczędzanie prowadzące do wymarzonego poziomu życia na emeryturze, na rzeczywiste odkładanie na emeryturę. Jest to istotny czynnik hamujący działania prooszczędnościowe w kontekście zabezpieczania finansów na emeryturę.
Badanie wykazało wyraźną różnicę w podejściu do oszczędzania na emeryturę. Osoby odkładające środki uważają, że wystarczy odkładać mniejsze kwoty, niż szacują to nieoszczędzający.
Zaufanie czterdziestolatków do systemu emerytalnego
Według wyników badania, czterdziestolatkowie oceniają system emerytalny jako niestabilny, przy czym przeciętnie oceniają jego stabilność na 2,8 w 7-stopniowej skali. 45% badanych uznaje go za jednoznacznie niestabilny, podczas gdy jedynie 4% badanych uważa go za jednoznacznie stabilny.
Ponad jedna trzecia czterdziestolatków uważa, że brak stabilności systemu emerytalnego wpływa negatywnie na ich zaufanie do niego. Co więcej, podobną liczbę respondentów twierdzi, że poziom stabilności systemu emerytalnego ma istotny wpływ na ich decyzje dotyczące oszczędzania na emeryturę, takich jak IKE, IKZE czy PPK.
Według osób w wieku 40 lat, kto ponosi odpowiedzialność za ich przyszłą emeryturę?
Chęć pogłębiania wiedzy na temat systemu emerytalnego i instrumentów emerytalnych może być wynikiem poczucia własnej odpowiedzialności za zabezpieczenie własnej przyszłości finansowej.
Osoby w wieku około czterdziestu lat oceniają zarówno swoją własną odpowiedzialność, jak i odpowiedzialność państwa, jako umiarkowaną. Oznacza to, że obie strony czują się trochę odpowiedzialne, ale nie w pełni. Taki sposób myślenia znacząco osłabia poczucie odpowiedzialności i nie sprzyja podejmowaniu własnych decyzji.
Badania wykazują, że 29% czterdziestolatków uważa, że państwo ponosi znaczną odpowiedzialność za godne emerytury, a kolejne 9% przypisuje państwu pełną odpowiedzialność w tym temacie. Takie przekonania mogą prowadzić do braku działań zabezpieczających finansową przyszłość tych osób.
Możesz pobrać pełną treść Ekspertyzy IGTE 20/2025 pt. „Czemu czterdziestolatkowie nie zabezpieczają się na emeryturę tak, jak by mogli? – rola wiedzy i przekonań” tutaj: https://igte.pl/wp-content/uploads/2025/01/Ekspertyzy_IGTE_20_2025.pdf
Badanie świadomości emerytalnej i postaw wobec systemu emerytalnego Polaków w wieku 41-50 lat – edycja 2024 zostało przeprowadzone na zlecenie Izby Gospodarczej Towarzystw Emerytalnych przez dr hab. Katarzynę Sekścińską przy użyciu Ogólnopolskiego Panelu badawczego Ariadna. Badanie zostało przeprowadzone w terminie od 30.08.2024 do 06.09.2024 r., w metodologii CAWI na próbie 1014 dorosłych Polaków w wieku 41-50 lat (średnia wieku 46 lat). Próba była reprezentatywna ogólnopolsko, w tym 42,3% stanowiły kobiety, 57,5% mężczyźni oraz 0,2% osoby nie identyfikujące się z żadną płcią.
Źródło: pap-mediaroom.pl
