Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi ogłosiło, że 19 lutego 2025 r. Komisja Europejska opublikowała „Wizję dla rolnictwa i żywności – Wspólne kształtowanie atrakcyjnego sektora rolnego i rolno-spożywczego dla przyszłych pokoleń”. Dokument ten określa cele dotyczące systemu rolnego UE do roku 2040, uwzględniając wyzwania i uwarunkowania zewnętrzne. Komunikat prezentuje zamiary i propozycje KE, ale nie proponuje konkretnych instrumentów, stanowiąc tym samym formalne otwarcie dyskusji nad przyszłością systemu żywnościowego UE i WPR.
Wizja uznaje rolnictwo, rybactwo i przetwórstwo spożywcze za strategiczne sektory UE. Proponuje ewolucyjne zmiany polityki rolnej, oparcie na dialogu i konsultacjach z rolnikami oraz poprawę krytykowanych rozwiązań.
Ważne kwestie dotyczące suwerenności żywnościowej, konkurencyjności rolnictwa, zrównoważonego rozwoju i obszarów wiejskich pozostają istotne. Bezpieczeństwo i suwerenność żywnościowa są uznane za niepodlegające dyskusji. Dokument podkreśla konieczność ułatwień dla młodych i „nowych” rolników w rozpoczęciu działalności. Unia Europejska ma zapewnić ochronę przed nieuczciwą konkurencją i stabilizację rynku.
KE ma plany dotyczące zmian w płatnościach bezpośrednich, które mają na celu większe ukierunkowanie, uproszczenie dla małych i średnich gospodarstw oraz większą rolę degresywności/cappingu płatności, co oznacza, że nie będą one tak jednolite, jak obecnie.
Postulaty innowacyjności i konkurencyjności sektora są teraz o wiele bardziej zdecydowane – Wizja proponuje „ucieczkę do przodu” i wykorzystanie szans. Zidentyfikowano „znaczną lukę finansową w sektorze rolnym”, ale brakuje wystarczającej odpowiedzi na tę diagnozę.
W obliczu zmian klimatycznych i konieczności ochrony środowiska, reakcja społeczności skupia się na dostosowaniach adaptacyjnych i mitygacyjnych. Wyzwania te są postrzegane jako kluczowe elementy przyszłej konkurencyjności, produktywności, innowacji oraz ograniczenia ryzyka.
KE rozważy, w jaki sposób rolnictwo może przyczynić się do osiągnięcia celu redukcji emisji do 2040 roku, uwzględniając specyfikę sektora. Zmniejszanie negatywnego wpływu rolnictwa na środowisko będzie oparte na zachętach i mechanizmach rynkowych, elastyczności przepisów oraz innowacyjnych rozwiązaniach.
Dokument przedstawia rozszerzenie UE jako wyzwanie dla jednolitego rynku, wymagające ostrożnego rozważenia i rozwiązań, ale także jako szansę na zwiększenie autonomii strategicznej UE, jej odporności i wagi w globalnej wymianie handlowej.
Podczas omawiania rozwoju obszarów wiejskich podkreślono konieczność współpracy różnych polityk. Mechanizm rural proofing został opisany jako ocena wpływu terytorialnego, mająca na celu zapewnienie odpowiednich zasobów do dialogu i zaangażowania społeczeństwa obywatelskiego oraz społeczności wiejskich w wdrażanie i dyskusje polityczne.
W Wizji brak jest planów redukcji produkcji zwierzęcej lub promocji zmiany diety. Zamiast tego, podkreśla się konieczność stworzenia długoterminowej strategii, która uwzględniałaby zrównoważony rozwój produkcji zwierzęcej w całej Europie.
Ważne pozytywne elementy dokumentu KE to:
– podkreślenie roli płatności bezpośrednich oraz uwzględnienie niesprawiedliwości w dystrybucji płatności,
– zapowiedź wprowadzenia uproszczeń w WPR (również na obecny okres programowania, w tym w zakresie systemu warunkowości),
– zapowiedź równowagi między polityką regulacyjną a polityką opartą na zachętach,
– zapowiedź kontynuacji i rozwijania wsparcia dla rolników prowadzących działalność rolniczą na obszarach z ograniczeniami naturalnymi oraz rolników z produkcją ekologiczną, oraz młodych rolników,
Planujemy zwiększyć naszą aktywność w promowaniu eksportu unijnego poprzez bardziej asertywne stosowanie zasady wzajemności w dwustronnych relacjach handlowych. Chcemy również prowadzić partnerski dialog w zakresie polityki rolnej i żywnościowej, w tym promować standardy produkcji.
Planujemy zaostrzyć kontrole standardów produkcji dla produktów importowanych, szczególnie w kwestiach związanych z pestycydami i dobrostanem zwierząt, aby chronić wartości UE i spełnić oczekiwania społeczne, w tym głos rolników.
Nowa wersja:
Unia Europejska wprowadza nową zasadę, która zakazuje importu najbardziej niebezpiecznych pestycydów, które są już zakazane w UE. Ponadto, pojawiło się więcej deklaracji zgodnych z postulatami Polski, dotyczących m.in. działań proeksportowych i ochrony interesów rolnictwa w negocjowanych umowach.
Planujemy podjąć działania mające na celu dywersyfikację łańcucha dostaw w celu zmniejszenia zależności od importu strategicznych surowców, takich jak nawozy i białko roślinne. Naszym celem jest przejście na gospodarkę niskoemisyjną poprzez te zmiany.
Planowane są dalsze działania mające na celu zniwelowanie obecnych dysproporcji w łańcuchu żywnościowym i poprawę sytuacji rolników w tym procesie.
Przewiduje się kontynuację prac nad eliminacją nieuczciwych praktyk związanych z handlem produktami rolnymi i spożywczymi, w tym problemu nabywania produktów poniżej ich kosztów produkcji.
Tematy do dyskusji:
– Planowane działania KE dotyczące większego ukierunkowania czy uproszczenia wsparcia w ramach WPR nie są jasne.
– Wykorzystanie cyfryzacji, w tym satelitów, jako sposobu na zmniejszenie kontroli i obowiązków sprawozdawczych jest kwestią, która wymaga uwagi. Istnieją ograniczenia, np. rozdzielczość przestrzenna utrudniająca stosowanie na niewielkich i nieregularnych działkach rolnych, o których należy pamiętać.
Brak należytej uwagi został poświęcony kwestiom dotyczącym rozwoju obszarów wiejskich. Wizja jedynie pobieżnie odnosi się do potrzeb rozwojowych tych obszarów, wskazując na konieczność silnej koordynacji między funduszami i politykami, zwłaszcza polityką spójności.
W kwestii rozszerzenia UE, konieczne będzie stopniowe integrowanie nowych krajów, co wiązać się będzie z koniecznością wprowadzenia znacznych zmian w instrumentach wsparcia WPR, zwłaszcza w kontekście potencjalnego rozszerzenia o Ukrainę. Należy zauważyć, że Wizja nie porusza tej kwestii w wystarczający sposób.
Ważne jest, aby rolnicy mieli swój głos w debacie na temat propozycji przedstawionych przez Komisję.
Propozycje zawarte w Komunikacie wymagają właściwej reakcji w kontekście przyszłego budżetu na WPR po 2027 roku.
UWAGA: komunikaty publikowane są w serwisie PAP bez żadnych zmian w ich treści, zgodnie z dostarczoną formą przez nadawcę. Nadawca komunikatu ponosi odpowiedzialność za jego treść – zgodnie z postanowieniami art. 42 ust. 2 ustawy prawo prasowe. (PAP)
Na podstawie aktualności z serwisu: pap-mediaroom.pl
