Program grantowy „E.ON łączy energię dla klimatu” zakończył się z wyborem 10 proekologicznych projektów, które otrzymają łącznie 100 000 euro na realizację w Warszawie. Fundacja E.ON w Polsce wybrała organizacje non profit, instytucje edukacyjno-naukowe, think tanki oraz przedstawicieli mediów jako beneficjentów. Zwycięzcą głosowania publiczności okazał się projekt zgłoszony przez Uniwersytet Warszawski.
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego ogłasza, że złożyliśmy wniosek o rozpoczęcie prac legislacyjnych nad ustawą o zabezpieczeniu socjalnym osób wykonujących zawód artystyczny. Projekt ustawy ma na celu wsparcie artystów, których dochody nie są stałe i znajdują się poniżej średniej. Naszym celem jest wyrównanie dysproporcji w dostępie do świadczeń społecznych poprzez zmianę systemu od podstaw. Przed przygotowaniem projektu ustawy przeprowadziliśmy rozmowy ze środowiskami artystycznymi oraz zrealizowaliśmy badanie artystów pt. „Policzone i Policzeni 2024” na zlecenie Ministerstwa przez Centrum Badań nad Gospodarką Kreatywną Uniwersytetu SWPS.
Jesteśmy dumni z naszego wniosku o rozpoczęcie prac legislacyjnych nad ustawą o zabezpieczeniu socjalnym osób wykonujących zawód artystyczny. W ramach projektu ustawy planujemy zapewnić wsparcie artystom, których dochody są niestabilne i znajdują się poniżej średniej krajowej. Nasz cel to zrównoważenie dostępu do świadczeń społecznych poprzez gruntowną reformę systemu. Przed przygotowaniem projektu ustawy przeprowadziliśmy konsultacje ze środowiskami artystycznymi oraz zrealizowaliśmy badanie artystów pt. „Policzone i Policzeni 2024” na zlecenie Ministerstwa, które przeprowadziło Centrum Badań nad Gospodarką Kreatywną Uniwersytetu SWPS.
„24 maja 2012 roku był dniem, który nazwano +Dniem bez sztuki+, kiedy to artyści z dziedziny sztuk wizualnych domagali się zamknięcia wszystkich muzeów i galerii. Ich celem było zwrócenie uwagi na to, jak wyglądałby świat bez dostępu do kultury i sztuki. Zwrócili również uwagę na problem artystów, którzy nie byli uwzględniani w systemie zabezpieczeń społecznych, mimo że są twórcami kultury. Dzisiaj podejmujemy kroki w celu zmiany tego systemu. Złożyliśmy wniosek o wprowadzenie projektu ustawy o zabezpieczeniu społecznym osób wykonujących zawód artystyczny do wykazu prac legislacyjnych rządu. Naszym celem jest uwzględnienie artystów w systemie ubezpieczeń społecznych, aby ci, którzy są ważni dla naszej kultury i tożsamości, otrzymali to, na co zasługują” – powiedziała Hanna Wróblewska, minister kultury i dziedzictwa narodowego podczas konferencji prasowej.
Ważnym celem tej inicjatywy jest wsparcie osób tworzących polską kulturę, takich jak artyści, twórcy i twórczynie. Projekt ustawy ma na celu stworzenie systemu wsparcia, który uwzględnia potrzeby wszystkich ludzi kultury. Wsparcie będzie skierowane do tych, którzy go potrzebują, a nie do osób osiągających wysokie dochody. Proponowane rozwiązanie uwzględnia cenzus dochodowy – powiedziała.
Analiza danych pokazuje, że środowisko artystyczne w Polsce liczy około 62,4 tys. osób, przy czym wiele z nich boryka się z nierównościami płacowymi. Z badania wynika, że 51 proc. artystów ma przychody z umów zlecenia i o dzieło, 69 proc. zarabia poniżej średniej krajowej, a 30 proc. poniżej minimalnego wynagrodzenia. Dodatkowo, 10,4 proc. twórców nie ubezpiecza się z powodu niskiego statusu majątkowego, a 11 proc. ubezpiecza się przy członkach rodziny. Pandemia COVID-19 ujawniła brak zabezpieczenia dla artystów, których wynagrodzenie jest znacznie poniżej średniej.
Według danych deklaratywnych z badania „Policzone, policzeni 2024. Artyści, twórcy i wykonawcy w Polsce”, środowisko artystyczne w Polsce liczy ok. 62,4 tys. osób. Wiele osób dotkniętych jest nierównościami płacowymi. Spośród próby badawczej n = 5122 – 51 proc. artystów posiada przychody z tytułu umów zlecenia i o dzieło, 69 proc. – ma dochody poniżej średniej krajowej, zaś 30 proc. – poniżej minimalnego wynagrodzenia. W zbadanej grupie 10,4 proc. twórców i artystów nie ubezpiecza się z powodu niskiego statusu majątkowego, a 11 proc. ubezpiecza się przy członkach rodziny. Pandemia COVID-19 uwidoczniła kruchość tego systemu i brak zabezpieczenia artystów, których wynagrodzenie jest zdecydowanie poniżej średniej.
Nowe założenia projektu ustawy
Projekt umożliwi twórcom realne uczestnictwo w systemie ubezpieczeń społecznych poprzez dopłaty, które uzupełnią składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, aby zrównać je z minimalnym wynagrodzeniem za pracę. Składki będą rejestrowane na kontach w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych i automatycznie przekazywane, bez konieczności działań ze strony artysty, do osiągnięcia określonego poziomu dochodu.
Projekt ustawy wprowadza nową ścieżkę uzyskania statusu artysty zawodowego.
Osoby wykonujące zawód artystyczny będą mogły ubiegać się o ten status, jeśli udokumentują swój dorobek artystyczny z ostatnich trzech lat.
Status artysty zawodowego będzie przyznawany decyzją administracyjną przez dyrektora Instytutu Artysty Zawodowego, po złożeniu wniosku i uzyskaniu opinii Komisji Opiniującej.
W skład Komisji Opiniującej wchodzić będą przedstawiciele środowisk twórczych i artystycznych oraz przedstawiciele MKiDN, Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oraz ZUS, pracujących w trzyosobowych zespołach.
Artysta zawodowy może otrzymać status na maksymalnie 5 lat, a po 10 latach nieprzerwanej aktywności może otrzymać go na czas nieokreślony. Status może zostać cofnięty w przypadku zaprzestania wykonywania zawodu.
Osoby poświęcające istotną część aktywności zawodowej na wykonywanie zawodu artystycznego będą uprawnione do dopłat do składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Aby otrzymać dopłatę, dochody osoby w trzech poprzednich latach podatkowych nie mogą przekroczyć 125% minimalnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym.
Zaproponowana nowa wersja paragrafu:
Dopłata uzupełni wysokość składek na koncie ubezpieczonego do minimalnego wynagrodzenia za pracę. Wysokość dopłaty będzie weryfikowana indywidualnie i przekazywana bezpośrednio na konto w systemie teleinformatycznym Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Dopłata będzie przyznawana na podstawie dochodu osiągniętego w 2025 r. w wysokości do 5 832,50 zł oraz w 2026 r. do 6 337,50 zł.
Program zapomóg dla artystów i twórców w trudnej sytuacji finansowej
Środki na dopłaty do składek społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego pochodzić będą z Funduszu Wsparcia Artystów Zawodowych. Instytut Artysty Zawodowego będzie odpowiedzialny za zarządzanie wydatkowaniem środków z Funduszu, w tym dopłat do składek i zapomóg, oraz za obsługę postępowań i rozliczeń.
W ramach Instytutu Artysty Zawodowego działać będzie Rada Programowo-Naukowa, odpowiedzialna za monitorowanie sytuacji zawodów i weryfikację działania systemu. Po 5 latach planowana jest ewaluacja przyjętych założeń.
Zapoznaj się z harmonogramem prac nad projektem ustawy:
– Konsultacje społeczne: listopad/grudzień 2024
– Przesłanie projektu ustawy do uzgodnień międzyresortowych: styczeń 2025
– Wniesienie projektu na SKRM: luty 2025
– Przedłożenie projektu Radzie Ministrów: I kwartał 2025
Dowiedz się więcej o wynikach badania środowiska zawodowego artystów, twórców i wykonawców w Polsce w ramach projektu „Policzone i Policzeni”.
Projekt badawczy „Policzone i policzeni” zapewnił wgląd w sytuację artystów, twórców i wykonawców w Polsce, przeprowadzony metodą CAWI pod kierownictwem prof. Doroty Ilczuk.
Naszym głównym celem było zbadanie liczby aktywnych zawodowo artystów i artystek. Przeprowadziliśmy badanie internetowe za pomocą metody CAWI, które przyniosło nam 16 tysięcy odpowiedzi. Dzięki temu mogliśmy opracować materiał oparty na reprezentatywnej próbie. Ogromna liczba odpowiedzi przekroczyła nasze oczekiwania i jest jasnym sygnałem, że artyści chcą być słyszani i aktywnie uczestniczyć w dialogu o swojej sytuacji – powiedziała prof. dr hab. Dorota Ilczuk z Uniwersytetu SWPS, kierowniczka badania.
Liczbę zarejestrowanych artystów w 2019 roku wynosi 62 423, co oznacza wzrost o 2 453 osób w porównaniu z rokiem 2018. Pracują oni głównie w dziedzinach takich jak muzyka (16 346 osób), architektura (13 693 osób), sztuki wizualne (13 176 osób), film (6 996 osób), teatr (3 960 osób), taniec (3 222 osób), literatura (3 010 osób) oraz twórczość ludowa (2 020 osób). Zauważalny jest również trend wzrostu liczby artystów praktykujących więcej niż jedną profesję.
Większość twórców (90%) deklaruje nieregularność swoich miesięcznych dochodów. Tylko 1,9% badanych osiąga dochody powyżej 20 tys. zł miesięcznie brutto, co klasyfikuje ich jako zamożnych. Z kolei 58% respondentów osiąga przychody z pracy artystycznej poniżej poziomu wynagrodzenia minimalnego, a 28,5% deklaruje miesięczne przychody na poziomie nie wyższym niż próg ubóstwa (776 zł brutto), a kolejne 29,5% mieści się pomiędzy progiem ubóstwa a minimalnym wynagrodzeniem.
Wraz z postępem wieku i doświadczenia na rynku pracy, artystyczne potrzeby zarobkowe, podejście do pracy i oczekiwania względem systemu wsparcia ulegają zmianie. Według badań, najwyższe miesięczne dochody z pracy artystycznej deklaruje pokolenie X, osiągając średnio 4 554 zł, podczas gdy najniższe zarobki notuje pokolenie Z – zaledwie 2 516 zł. Te różnice mają także wpływ na inne aspekty zawodowe.
Według raportu „Policzone i policzeni”, aż 47,8 proc. badanych artystów doświadcza wypalenia zawodowego. Pomimo tego, że 70 proc. respondentów deklaruje, że ponownie wybrałoby ścieżkę artystyczną, 21 proc. się waha, a 9 proc. zdecydowanie odrzuciłoby ten zawód. Niemniej jednak, artyści silnie podkreślają emocjonalne więzi z pracą.
UWAGA: Publikowane komunikaty w serwisie PAP są prezentowane w formie dostarczonej przez nadawcę, bez wprowadzania jakichkolwiek zmian w ich treści przez PAP SA. Nadawca komunikatu odpowiada za jego treść zgodnie z postanowieniami art. 42 ust. 2 ustawy prawo prasowe. (PAP)
Informacja pochodzi z serwisu: pap-mediaroom.pl
