Unia Europejska zawarła ambitny budżet na gospodarowanie odpadami w latach 2014-2020 w wysokości 4,44 mld euro. Jednak w 2020 roku wydano na ten cel tylko 1,1 mld euro, co stanowi mniej niż 1/4 całej kwoty. Europejski Trybunał Obrachunkowy przeprowadził kontrolę strategii UE dotyczącej tworzyw sztucznych i ustalił, że dotychczasowe wydatki przewyższają jedynie nieznacznie założoną kwotę.
Kontrolerzy Trybunału oszacowali, że aż 30,5 proc. budżetu przeznaczono na działanie 17 (minimizacja, sortowania i recykling odpadów), podczas gdy na działanie 18 (przetwarzanie mechaniczne i biologiczne, obróbka termiczna, spalanie i składowanie) przeznaczono zaledwie 16,5 proc. Zidentyfikowali oni również wiele problemów w całym procesie, w tym brak planów gospodarowania odpadami, opóźnienia w procedurach udzielania zamówień publicznych, niedostateczne zdolności władz lokalnych do zarządzania projektami oraz brak współfinansowania.
Grecja wykorzystała najwięcej unijnych środków z polityki spójności (ponad 848 mln euro), wyprzedzając Polskę (547,5 mln euro), Chorwację (blisko 475 mln euro) oraz Węgry (375 mln euro). Co ciekawe, najszybciej realizacjami odpadów radzili sobie Słowacy, którzy wydali blisko 40 proc. przyznanych środków, a następnie Czesi, którzy wykorzystali wszystkie unijne fundusze na ten cel. Z kolei do 2020 roku w Grecji zainwestowano na godspodarowanie odpadami niecałe 103 mln euro, w Polsce – 97 mln euro, w Chorwacji – 32 mln euro.
Komisja Europejska przedstawiła w 2018 roku strategię dotyczącą tworzyw sztucznych, która ma na celu zapewnienie zrównoważonego rozwoju ONZ poprzez przejście na gospodarkę o zamkniętym obiegu. Strategia składa się z czterech głównych obszarów tematycznych i 39 działań. Unia Europejska obiecuje, że do 2030 roku wszystkie tworzywa sztuczne wprowadzone na rynek będą przetwarzane w sposób opłacalny, tak aby były przydatne do ponownego użycia lub recyklingu.
Kontrolerzy ETO, podsumowując działania UE, skupili się na problemie odpadów tworzyw sztucznych, szczególnie na odpadach opakowaniowych. To właśnie te odpady stanowią największą część odpadów tworzyw sztucznych (61 proc.), powodując, że każdy obywatel UE produkuje aż 32 kg opakowań rocznie.
Opakowania, takie jak kubki na jogurty, butelki na wodę czy opakowania ochronne na owoce, są jednym z najczęstszych zastosowań tworzyw sztucznych w UE. Stanowią one około 40 proc. produkcji tworzyw sztucznych, przewyższając sektor elektryczny i elektroniczny, budownictwo, motoryzację i rolnictwo. Plastiki to także opakowania o niższym niż inne materiały współczynniku recyklingu w UE (42 proc.), w porównaniu do 76 proc. dla metali, 83 proc. dla papieru i tektury oraz 73 proc. dla opakowań szklanych.
Zanieczyszczanie i wypuszczanie tworzyw sztucznych, które są szkodliwe dla lądowych i morskich ekosystemów, stanowi coraz większy problem. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia, każdego roku 4,8-12,7 mln ton odpadów tworzyw sztucznych trafia do oceanów. W Europie, blisko połowa odpadów morskich odkrytych na plażach pochodzi z tworzyw sztucznych jednorazowego użytku, a ponad 1/4 stanowią narzędzia połowowe. Kamil Wyszkowski z Biura Narodów Zjednoczonych ds. Usług Projektowych w Polsce, w TOGETAIR 2023, mówił, że „każda sekunda przynosi do oceanu dwie ciężarówki plastiku”.
Komisja Europejska oczekuje zaangażowania państw członkowskich w zwiększenie poziomu recyklingu opakowań z tworzyw sztucznych. Współczynniki te wahają się od 23,5 proc. w przypadku Malty do 74,2 proc. w przypadku Litwy, a średnia unijna wynosi 41,9 proc. Chociaż Polska stoi w tym porównaniu nieco niżej, z 34,6 proc., to do 2030 roku jej współczynnik recyklingu ma wzrosnąć dzięki wdrożeniu szerokiego planu obejmującego kaucje zwrotne, butelki kompostowalne i obowiązkowe materiały do przetworzenia tworzyw sztucznych w surowce.
Unia Europejska wprowadziła ambitny plan działań na rzecz gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ), aby zapewnić zrównoważone zarządzanie zasobami i osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 roku. Plan ten obejmuje zagospodarowanie odpadów, a Komisja Europejska opublikowała szereg dyrektyw, które mają na celu realizację tego strategicznego celu. Europejski Zielony Ład stanowi integralną część planu, dostarczając narzędzi i wytycznych, które mają pomóc w osiągnięciu zrównoważonego i zasobooszczędnego rozwoju.
Wiadomości dystrybuowane przez: pap-mediaroom.pl
