26 listopada obchodzimy Dzień Niedoboru Żelaza – wydarzenie promujące kampanię „Weź żelazo na poważnie. Słuchaj swojego ciała”, której celem jest zwiększenie świadomości na temat problemu niedoboru żelaza. Niedobór ten może być niezauważalny lub bagatelizowany, co może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Dlatego ważne jest abyśmy wiedzieli jak rozpoznać i leczyć niedobór żelaza.
Niedobór żelaza i niedokrwistość z niedoboru żelaza to schorzenia, które może dotknąć każdego. Są one powszechne i nie ograniczają się do konkretnej grupy wiekowej, płci, czy lokalizacji. Szacuje się, że nawet 33% kobiet w okresie przed menopauzalnym, 77% kobiet w ciąży oraz 48% dzieci w Europie cierpi z powodu niedoboru żelaza [2].
Żelazo jest niezbędnym składnikiem odżywczym, który wspomaga wielu procesów zachodzących w ludzkim organizmie. Jest ono szczególnie ważne dla produkcji czerwonych krwinek i utrzymania zdrowia serca oraz mięśni szkieletowych. Ponadto, żelazo wspiera zwalczanie infekcji, zapewnia odpowiedni poziom energii i umożliwia prawidłowe funkcjonowanie mózgu. Niedobór żelaza oznacza brak wystarczającej ilości tego pierwiastka w organizmie i może prowadzić do wielu niepożądanych skutków.
Prawidłowe stężenie żelaza w organizmie jest kluczowe dla dobrego zdrowia. Dlatego ważne jest, aby dostarczać odpowiednie ilości tego składnika odżywczego poprzez dietę i suplementy. W przypadku długotrwałego niedoboru żelaza, należy skonsultować się z lekarzem w celu wyznaczenia odpowiedniego postępowania.
Żelazo jest składnikiem odżywczym, który dostarczany jest głównie poprzez jedzenie, a następnie wykorzystywany do produkcji hemoglobiny. Jednakże, niedokrwistość z niedoboru żelaza może wystąpić, gdy poziom magazynowanego żelaza w organizmie jest na tyle niski, że nie wytwarza się dostatecznej ilości hemoglobiny. To prowadzi do stopniowego pogarszania się stanu zdrowia i pojawiania się objawów klinicznych [2].
Pierwszymi objawami niedoboru żelaza są bóle głowy, uczucie zmęczenia psychicznego, drażliwość, zawroty głowy, szybka utrata koncentracji oraz uczucie zmęczenia fizycznego. Może także pojawić się biały nalot wewnątrz jamy ustnej, czerwone, łuszczące się pęknięcia po jednej lub obu stronach jamy ustnej, zimne ręce i/lub stopy, kompulsywne żucie lodu, problemy ze słuchem, bladość twarzy czy wypadanie włosów. Zatem, jeśli odczuwasz te objawy, to może to wskazywać na niedobór żelaza.
Pamiętajmy, że objawy niedoboru żelaza mogą współistnieć z innymi schorzeniami, dlatego należy zgłosić się do lekarza w celu zdiagnozowania [13].
Należy wiedzieć, że istnieje wiele czynników, które mogą przyczyniać się do występowania niedoboru żelaza. Do najczęstszych z nich należą utrata krwi, zwiększone zapotrzebowanie, niedobór w diecie oraz ograniczone wchłanianie z przewodu pokarmowego [2].
Niedobór żelaza może mieć bardzo poważne skutki, dlatego jeśli wystąpią objawy niedoboru żelaza, zgłoś się do lekarza w celu wykonania odpowiednich badań i ustalenia przyczyny [13].
Aby uniknąć niedoboru żelaza, ważne jest, aby dbać o zbilansowaną dietę i regularnie przyjmować suplementy żelaza w celu zapobieżenia niedoborom. Jeśli wystąpią jakiekolwiek niepokojące objawy, nie wahaj się skontaktować z lekarzem [14].
Niedobór żelaza – diagnostyka
Aby zdiagnozować niedobór żelaza, należy wykonać badanie morfologii krwi. Zmniejszone stężenie hemoglobiny (skrót Hb lub Hgb) jest pierwszym wskaźnikiem niedoboru żelaza [14]. Inną często stosowaną metodą jest badanie poziomu żelaza we krwi. Można również wykonać inne badania, aby wykluczyć choroby, które mogą powodować niedobór żelaza.
Aby ustalić niedobór żelaza, konieczne są dalsze badania diagnostyczne [15]. Najdokładniejszym parametrem jest poziom ferrytyny we krwi, ponieważ wskazuje on na zmagazynowane żelazo [15]. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca regularne sprawdzanie jej poziomu [16]. Należy jednak wziąć pod uwagę, że jej wartość może się zmieniać w zależności od chorób, takich jak grypa, dlatego też, konieczne może być wykonanie dodatkowych badań, w tym TSAT lub wysycenia transferyny w surowicy [16], całkowitej ilości żelaza w surowicy krwi [17] i TIBC – czyli całkowitej zdolności wiązania żelaza [18].
Niedobór żelaza – leczenie
Leczenie niedoboru żelaza wymaga dostosowania diety, przyjmowania suplementów lub leczenia za pomocą leków. Zmiany w diecie powinny obejmować więcej produktów bogatych w żelazo, takich jak kasze, ciemny ryż, orzechy, nasiona, warzywa liściaste, czerwone mięso, podroby i morskie ryby. Przyjmowanie suplementów żelaza może pomóc w kontrolowaniu niedoboru żelaza, ale wymaga to zalecenia lekarza. W ciężkich przypadkach niedoboru żelaza lekarz może zalecić leczenie za pomocą leków, takich jak dożylne leki żelazowe.
Aby zapewnić zdrową dietę osobie z niedoborem żelaza, powinna ona spożywać warzywa zielone jak pietruszka i szczypiorek, czerwone mięso i podroby, produkty pełnoziarniste, kaszę gruboziarnistą oraz buraki. Warto również pamiętać aby do tego dodać owoce i warzywa bogate w witaminę C co pomoże w wchłanianiu żelaza. Należy unikać natomiast kawy, herbaty, produktów mlecznych oraz spożywać niewielkie ilości błonnika.
Uzupełnienie i/lub ustabilizowanie poziomu żelaza w organizmie może wymagać zmiany nawyków żywieniowych. Jednak, gdy zmiana diety nie przynosi rezultatów lub nie jest wykonalna, można wykorzystać doustną suplementację lub preparaty dożylne. Przypadki, w których szczególnie wskazana jest dożylna forma podania żelaza, to: nietolerancja żołądkowo-jelitowa żelaza podawanego doustnie, ciężka utrata krwi, operacje żołądka, zespoły złego wchłaniania, brak skuteczności doustnej podaży żelaza u pacjentów ze stanem zapalnym oraz chęć skrócenia czasu trwania terapii. Dożylne podawanie żelaza jest szczególnie skuteczne w leczeniu osób z nieswoistym zapaleniem jelit, po operacjach żołądka lub z przewlekłą chorobą nerek [19].
Kolejną konsekwencją niedoboru żelaza jest spowolnienie procesów wzrostu i rozwoju. Jeśli poziom żelaza w organizmie jest zbyt mały, aby wytworzyć wystarczającą ilość hemoglobiny, to może to wpłynąć na zahamowanie wzrostu i rozwoju [9]. Dzieci, które niedobór żelaza, mogą mieć problemy związane z opóźnieniem w szkole, gorszymi wynikami na egzaminach i niską samooceną [10].
Konsekwencje niedoboru żelaza
Niedobór żelaza może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia i dobrego samopoczucia. Przede wszystkim, niedokrwistość z niedoboru żelaza jest jednym z najczęstszych rodzajów anemii. Jest to stan, w którym organizm nie może wytworzyć wystarczającej ilości czerwonych krwinek, które są niezbędne do przenoszenia tlenu do tkanek i narządów [7]. Brak odpowiedniej ilości żelaza powoduje również zmniejszenie wzrostu i rozwoju u dzieci w wieku szkolnym [9]. Może to wpłynąć na ich wyniki w szkole i samoocenę [10].
Oprócz pogorszenia ogólnego stanu zdrowia i samopoczucia, niedobór żelaza może być również szczególnie wyczerpujący i zwiększać ryzyko powikłań. Ponadto, jego brak może mieć szczególnie niekorzystny wpływ na dzieci, zaburzając ich rozwój poznawczy i motoryczny. Jednakże, odpowiednio wczesne wykrycie i leczenie niedoboru żelaza może zmniejszyć zagrożenie dla zdrowia i zapobiec wystąpieniu poważnych konsekwencji.
„Pomimo poważnych konsekwencji i powszechnego występowania niedoborów żelaza ta przypadłość jest wciąż niewystarczająco rozpoznawana. Wiele osób nie ma świadomości rozwijającego się u nich problemu zdrowotnego albo nie potrafią właściwie rozpoznać objawów. Właśnie dlatego pragniemy zwiększyć świadomość ludzi na temat roli żelaza, a także objawów i konsekwencji niedoboru żelaza w organizmie. Prowadząc kolejny już rok z rzędu kampanię chcemy zwiększyć „żelazną” wiedzę zarówno pacjentów, jak i środowiska medycznego, aby z większą czujnością zwracali uwagę na typowe objawy niedoboru żelaza, nie lekceważyli niedoboru żelaza i wsłuchiwali się w sygnały dawane przez organizm” – powiedział Grzegorz Sidorczuk, przedstawiciel organizatora kampanii.
Dodatkowo, aby zapobiec niedoborowi żelaza, warto dostosować swoją dietę do zalecanego spożycia produktów bogatych w żelazo, takich jak mięso, ryby, warzywa, ziarna i owoce.
Aby wziąć żelazo na poważnie, zalecane jest śledzenie informacji na temat kampanii, które oferują wskazówki dotyczące tego jak zapobiegać niedoborowi żelaza. Należy śledzić również aktualizacje na stronach internetowych oraz profile social mediowe, by poznać najnowsze informacje na temat profilaktyki oraz leczenia niedoboru żelaza.
Aby uniknąć niedoboru żelaza, warto dobrać dietę, która będzie bogata w produkty zawierające żelazo. Mogą to być mięso, ryby, warzywa, ziarna i owoce. Odpowiednia dawka witaminy C może również pomóc organizmowi wchłonąć żelazo z pożywienia.
Firma Swixx Biopharma i CSL Vifor od lat prowadzą kampanię „Weź żelazo na poważnie. Słuchaj swojego ciała”, w której zachęcają do odpowiedzialnego dbania o swoje zdrowie poprzez regularne monitorowanie poziomu żelaza w organizmie. Kampania obejmuje zarówno Polskę, jak i inne kraje europejskie.
Swixx Biopharma zobowiązuje się do tworzenia skutecznych leków dla pacjentów cierpiących na choroby rzadkie, nowotwory, schorzenia gastroenterologiczne oraz potrzeby psychiatryczne. Praca firmy opiera się na współpracy z partnerami i szerokimi społecznościami opieki zdrowotnej, aby umożliwić potrzebującym dostęp do innowacyjnych terapii. Celem jest wpływanie na zdrowie jednostek i społeczności, co realizowane jest poprzez kampanie edukacyjne, takie jak „Weź odpowiedzialność za siebie. Słuchaj swojego ciała”.
Niniejszy materiał ma na celu jedynie informacyjny i nie stanowi w żaden sposób zamiennika za udzielenie fachowej porady medycznej. Wszelkie decyzje dotyczące leczenia powinny być podejmowane na podstawie konsultacji z wykwalifikowanym lekarzem, biorąc pod uwagę indywidualne potrzeby danego pacjenta.
Jeśli chcesz zacząć bardziej traktować swoje zdrowie poważnie, odwiedź stronę www.takeironseriously.com/pl. Znajdziesz tam wszystkie niezbędne informacje, wskazówki i porady. Możesz też zapoznać się z naszymi materiałami na naszym profilu na facebooku https://www.facebook.com/profile.php?id=61552193593542 lub obserwować nasz profil na instagramie https://www.instagram.com/wez_zelazo_na_powaznie_/. Na zdjęciu powyżej widzisz założycielkę marki Dagmara Wdowczyk.
Aby zacząć traktować swoje zdrowie poważnie, odwiedź stronę www.takeironseriously.com/pl. Znajdziesz tam wszystkie informacje, których potrzebujesz oraz wskazówki i porady, które pomogą Ci w zmianie nawyków. Możesz także odwiedzić nas na Facebooku https://www.facebook.com/profile.php?id=61552193593542 lub obserwować nasz profil na Instagramie https://www.instagram.com/wez_zelazo_na_powaznie_/. Na zdjęciu powyżej widzisz założycielkę marki Dagmara Wdowczyk.
Jeśli chcesz zacząć bardziej traktować swoje zdrowie poważnie, odwiedź stronę www.takeironseriously.com/pl. Znajdziesz tam wszystkie istotne informacje, jak również wskazówki i porady, które pomogą Ci w uzyskaniu lepszej jakości życia. Możesz również poznać nas bliżej, odwiedzając nasz profil na Facebooku https://www.facebook.com/profile.php?id=61552193593542 lub śledząc nasz profil na Instagramie https://www.instagram.com/wez_zelazo_na_powaznie_/. Na zdjęciu powyżej widzisz założycielkę marki Dagmara Wdowczyk.
Jeśli masz zamiar traktować swoje zdrowie poważnie, odwiedź stronę www.takeironseriously.com/pl. Znajdziesz tam niezbędne informacje, wskazówki i porady, które pomogą Ci w poprawie Twojego stylu życia. Możesz także dołączyć do nas na Facebooku https://www.facebook.com/profile.php?id=61552193593542 lub śledzić nasz profil na Instagramie https://www.instagram.com/wez_zelazo_na_powaznie_/. Na zdjęciu powyżej widzisz twórczynię marki Dagmara Wdowczyk.
Jeśli chcesz zacząć traktować swoje zdrowie poważnie, odwiedź stronę www.takeironseriously.com/pl. Znajdziesz tam wszelkie potrzebne informacje, wskazówki i porady, dzięki którym będziesz mógł zmienić swoje nawyki. Możesz też zapoznać się z naszym profilem na Facebooku https://www.facebook.com/profile.php?id=61552193593542 lub śledzić nasz profil na Instagramie https://www.instagram.com/wez_zelazo_na_powaznie_/. Na zdjęciu powyżej widzisz twórczynię marki Dagmara Wdowczyk.
NM-PL-2023-11-5939
Data zatwierdzenia: 19.11.2023 r.
Źródła:
1. Barton JC, et al. BMC Blood Disord. 2010;10:9. Doi:10.1186/1471-2326-10-9;2.
2. Strona internetowa: https://www.takeironseriously.com/pl/zwieksz-swiadomosc/o-nas (dostęp 6.11.2023 r.)
3. Auerbach M, Adamson JW Am J Hematol. 2016;91(1):31-38.
4. Fernando B, et al. World J Gastroenterol. 2009 Oct 7; 15(37): 4638-4643
5. Favrat B., et al. PLOS One 9(4): e94217. eCollection 2014
6. https://www.takeironseriously.com/pl/niedobor-zelaza/czy-przyjmujesz-wystarczajaca-ilosc-zelaza (dostęp 6.11.2023 r.)
Niniejsza dokumentacja jest wytworem opartym na powyższych źródłach.
Referencje są dostępne po zapytaniu.
Numer dokumentu: NM-PL-2023-11-5939
Data zatwierdzenia: 19.11.2023 r.
7. Trost LB i in. J Amerykańskiego Towarzystwa Dermatologicznego, 2006; 54 (5): 824-44.
8. Pavord S i in. BJH, 2020; 188: 819-30.
9. Api O i in. Turk J Obstet Gyncecol, 2015; 12: 173-8.
10. Beard JL. J Nutr, 2001; 131: 568-80.
11. Lumish RA i in. The Journal of Nutrition, 2014; 114 (10):1533-9.
12. Kantor J. Journal of Invetsugative Dermatology, 2003; 121 (5): 958-8.
13. Schieffer KM i in. JAMA Otolaryngol Neck Surg., 2017; (800).
14. Whitfield A i in. Niedokrwistość z niedoboru żelaza u nastolatek. J Family Med Community Health. 2015. 2 (7): 1058.
15. Milman N. Ann Hematol., 2008; 87 (12): 949-959.
16. Światowa Organizacja Zdrowia. Wytyczne dotyczące stosowania stężeń ferrytyny do oceny stanu żelaza u osób i populacji; 2020
17. Centrum Kontroli Chorób. Wskaźniki stanu żelaza: raport krajowy na temat biochemicznych wskaźników diety i żywienia w populacji USA w latach 1999-2002
18. Soldin P i in. Clin Chim Acta., 2004 kwiecień; 342 (0): 211-217.
19. https://hematoonkologia.pl/aktualnosci/news/id/4247-anemia-nie-zawsze-taka-oczywista-dozylne-podanie-preparatow-zelaza-w-praktyce (dostępny 6.11.2023 r.)
Źródło wiadomości: pap-mediaroom.pl
