„Po długich latach, wreszcie zanotowaliśmy postęp w leczeniu chłoniaków. Obecnie, naszym pacjentom możemy zaoferować znacznie więcej, chociaż zawsze istnieje pole do poprawy. Najnowocześniejsze formy terapii są stosowane głównie u pacjentów, u których wcześniejsze metody leczenia nie przyniosły rezultatów” – podkreśla prof. dr hab. n. med. Sebastian Giebel, kierownik Kliniki Transplantacji Szpiku i Onkohematologii Narodowego Instytutu Onkologii w Gliwicach, prezes Stowarzyszenia Polskiej Grupy ds. Leczenia Białaczek u Dorosłych oraz wiceprezes Polskiej Grupy Badawczej Chłoniaków.
PAP: Jak często występują chłoniaki?
Sebastian Giebel: Co roku diagnozuje się kilka tysięcy nowych przypadków chłoniaków. Jest to zróżnicowana grupa nowotworów, obejmująca około 100 podtypów o różnym przebiegu klinicznym.
Proszę opowiedzieć, jakie są różnice pomiędzy chłoniakiem indolentnym a agresywnym.
Chłoniak indolentny rozwija się bardzo powoli i może nie wymagać leczenia przez wiele lat, podczas gdy chłoniak agresywny może prowadzić do śmierci w ciągu kilku tygodni lub miesięcy i wymaga natychmiastowego leczenia.
Chociaż chłoniaki powolne mają względnie łagodny przebieg, wyleczenie jest trudne. Naszym celem jest kontrolowanie nowotworu i przekształcenie go w chorobę przewlekłą, która nie wpływa na funkcjonowanie organizmu, komfort i długość życia pacjenta.
Chłoniaki agresywne mają zazwyczaj bardziej dynamiczny przebieg, ale są także bardziej podatne na leczenie. Dzięki odpowiedniej terapii, większość chorych może być wyleczona.
Jakie są typowe objawy chłoniaka i kiedy należy się niepokoić?
Typowe objawy chłoniaka to powiększenie węzłów chłonnych, utrzymująca się ponad 2 tygodnie gorączka powyżej 38°C (bez wyraźnych innych przyczyn), spadek masy ciała powyżej 10 proc. w ciągu ostatnich 6 miesięcy, zaburzenia morfologii krwi, nocne poty i świąd skóry. Jeśli wystąpią te objawy, należy skonsultować się z lekarzem pierwszego kontaktu, który może zlecić dalsze badania, takie jak histopatologiczne badanie węzła chłonnego. Jeśli chłoniak zostanie potwierdzony, chory zostanie skierowany do specjalisty hematologa lub onkologa.
Gdy chodzi o leczenie chłoniaków, pacjent powinien się spodziewać różnych form terapii, takich jak chemioterapia, radioterapia i terapie lekowe. Standardy postępowania ewoluowały i obecnie mamy więcej opcji terapeutycznych do wyboru.
Przez większość XX wieku chemioterapia była główną formą leczenia chłoniaków, z rzadkimi przypadkami uzupełnienia radioterapią. Jednak teraz istnieje szerszy zakres możliwości terapeutycznych, co daje pacjentom więcej nadziei na skuteczne leczenie.
Na przełomie wieków został wprowadzony rytuksymab, znany również jako przeciwciało monoklonalne. Jest to białko odpornościowe, które identyfikuje cechy nowotworu i zwiększa skuteczność chemioterapii, gdy jest stosowane w połączeniu z nią. To nowe standardowe leczenie, czyli połączenie przeciwciała z chemioterapią, szybko stało się dostępne również u nas i nadal jest stosowane.
Ostatnie lata przyniosły rewolucyjne zmiany w leczeniu chłoniaków, głównie dzięki wprowadzeniu immunoterapii. Nowe leki, takie jak inhibitory punktów kontrolnych, immunotoksyny, przeciwciała bispecyficzne i komórki CAR-T, pozwoliły na skuteczniejsze zwalczanie komórek nowotworowych. Dzięki nim, polscy chorzy mają dostęp do nowoczesnych form leczenia, które mogą przynieść pozytywne rezultaty nawet po niepowodzeniu wcześniejszych terapii.
Immunoterapia, opierająca się na wykorzystaniu białek i komórek układu odpornościowego, stała się kluczowym elementem leczenia chłoniaków. Dzięki różnym mechanizmom działania nowych leków, takim jak inhibitory punktów kontrolnych, immunotoksyny, przeciwciała bispecyficzne oraz komórki CAR-T, pacjenci mają szansę na skuteczne zwalczenie komórek nowotworowych. Nowoczesne metody leczenia, dostępne także w Polsce, otwierają nowe perspektywy dla osób cierpiących na chłoniaki, nawet w przypadku, gdy inne terapie okazały się nieskuteczne.
Kiedy stosuje się te nowoczesne leki i jak skuteczne są w leczeniu?
Te nowoczesne leki mogą być stosowane w różnych etapach leczenia, w zależności od podtypu chłoniaka, stadium zaawansowania, wieku i stanu klinicznego pacjenta. Niektóre z nich mogą być stosowane jako pierwsza linia terapii, podczas gdy inne są rezerwowane na przypadki oporności lub nawrotu po wcześniejszej terapii. Skuteczność tych leków jest zróżnicowana i zależy od konkretnego przypadku oraz rodzaju chłoniaka.
Większość wymienionych leków osiąga skuteczność u 50-80% chorych na chłoniaki, a u niektórych z nich może nawet dojść do trwałej odpowiedzi, co oznacza wyleczenie. Skuteczność zależy od zaawansowania choroby i podtypu chłoniaka, jednak jest trudna do przewidzenia u poszczególnych pacjentów. Zazwyczaj odpowiedź na leczenie następuje szybko, po 1-3 miesiącach.
Czy leczenie chorych na chłoniaki w Polsce jest porównywalne do leczenia w innych krajach?
Większość nowoczesnych terapii jest dostępnych u nas. Choć standard leczenia w Polsce nie odbiega istotnie od tego, jaki obowiązuje w innych krajach na świecie, to nadal istnieją niezaspokojone potrzeby dotyczące leków zarejestrowanych w Europie w ciągu ostatnich dwóch lat.
Jakie są więc najważniejsze priorytety refundacyjne w leczeniu chłoniaków?
Moim zdaniem, najbardziej pilne jest uzyskanie refundacji dla przeciwciał bispecyficznych w terapii chłoniaka grudkowego i chłoniaka rozlanego z dużych komórek B. Badania kliniczne wskazują na ich wysoką skuteczność i dobrą tolerancję. Są one już zarejestrowane jako leki trzeciej linii lub wyższej. W przypadku chłoniaka rozlanego z dużych komórek B, refundacja jest również potrzebna dla immunotoksyny, która rozpoznaje cząsteczkę CD19.
Obecnie komórki CAR-T są refundowane jedynie w przypadku braku skuteczności co najmniej dwóch innych form leczenia. Jednak istnieją dane wskazujące, że ich zastosowanie już po pierwszej linii leczenia może przyczynić się do wydłużenia przeżycia, co zostało odnotowane w wskazaniach rejestracyjnych. Dodatkowo, komórki CAR-T znajdują zastosowanie w leczeniu chorych na chłoniaka grudkowego, jednakże leczenie tego podtypu nie jest obecnie refundowane w Polsce.
Choć ogólnie dostęp do nowoczesnych form terapii jest zadowalający, ciągły rozwój dziedziny sprawia, że nasze oczekiwania wzrastają. Mimo znacznego postępu w ciągu ostatnich trzech, czterech lat, istnieje nadal wiele możliwości poprawy sytuacji.
Źródło informacji: pap-mediaroom.pl
