Kobiece hormony mają ogromne znaczenie dla naszego zachowania, jednakże wystarczy sięgnąć do kulturowego i społecznego kontekstu, aby zobaczyć jak wiele stereotypów narosło wokół kobiecego okresu. Aby zrozumieć jak hormony wpływają na życie kobiet, Serwis Zdrowie zapytał dr hab. Aleksandrę Szymków- Sudziarską, profesor Uniwersytetu SWPS, kierującą Centrum Badań nad Biologicznymi Podstawami Funkcjonowania Społecznego.
Cykl owulacyjny jest ważnym składnikiem biologii kobiecego procesu reprodukcyjnego – to w jego trakcie występują istotne fluktuacje hormonalne, które mają zapewnić możliwość zapłodnienia. Istnieje duża wiedza na temat fizjologii cyklu, jednak ciągle jest niewiele danych na temat wpływu tych zmian biologicznych na nasze funkcjonowanie emocjonalne, poznawcze, a także zachowanie.
Cykl u płodnej kobiety jest obiektem wielu mitów. Zanim jednak zgłębimy tę tajemnicę, warto zapoznać się z jego podstawowymi etapami. W skrócie można je podsumować następująco:
1. Menstruacja: następuje, jeśli nie doszło do zapłodnienia. Jajniki i nadnercza zmniejszają produkcję hormonów, a nabłonek macicy ulega złuszczeniu.
2. Faza folikularna: zaczyna się dojrzewać jeden z pęcherzyków jajowych, który zawiera komórkę jajową. Przysadka wydziela FSH, a nabłonek macicy odbudowuje się, by przygotować się do zagnieżdżenia zarodka. Jajniki produkują więcej estrogenu.
3. Owulacja: komórka jajowa uwalnia się z pęcherzyka i przemieszcza się do jajowodu. Estrogeny osiągają najwyższy poziom w cyklu, a przysadka wydziela duże ilości LH.
4. Faza lutealna: pęcherzyk Graffa przekształca się w ciałko żółte, produkując progesteron i estrogen – w celu rozbudowy błony śluzowej macicy. Jeśli nie nastąpi zapłodnienie, ciałko żółte obumiera, a niezapłodniona komórka jajowa zostaje usunięta podczas miesiączki.
Podstawowy cykl trwa 28 dni, chociaż należy uwzględniać indywidualne różnice. Pierwszy dzień miesiączki zazwyczaj oznacza początek cyklu, w którym ciało przygotowuje się do zapłodnienia – pozbywając się „poprzednich dekoracji” i tworząc warunki do zagnieżdżenia zygota.
„Im wyższy poziom estradiolu (jeden z estrogenów), tym zachowania seksualne samic są bardziej intensywne (ruja), gdy zaś rośnie progesteron obserwujemy spadek motywacji seksualnej, za to wzrost zainteresowania jedzeniem i gromadzeniem tkanki tłuszczowej, co jest przygotowaniem do ewentualnej ciąży” – wyjaśnia.
„Testujemy hipotezy dotyczące tego, czy kobiety w fazie płodnej cyklu owulacyjnego zmieniają swoje zachowanie na przykład na takie, które sygnalizowałoby większą ochotę na stosunki seksualne. Zgodnie z tymi hipotezami, kobieta w fazie płodnej mogłaby być bardziej wyzywająca, odważniej się ubierać, zachowywać się w sposób sprzyjający zachowaniom seksualnym. Wyniki badań dotyczące kobiet nie dają póki co jednoznacznej odpowiedzi co do tego, czy nasze zachowanie faktycznie ulega wyraźnym zmianom. Jedyny konsekwentny wynik to taki, że kobiety w fazie płodnej cyklu deklarują większą ochotę na seks” – podkreśla dr hab. Aleksandra Szymków-Sudziarska, profesor Uniwersytetu SWPS.
Cykl hormonalny ma więc nie tylko wpływ na zachowanie, ale również na wygląd i samopoczucie. Zmienia się on z miesiąca na miesiąc, dlatego też jego uwzględnienie jest istotne w procesie dbania o swoje zdrowie.
Ludzki cykl ma wiele elementów wspólnych z cyklem zwierząt, a jego obserwacja może być niezwykle przydatna w monitorowaniu stanu zdrowia.
Cykl hormonalny ludzki składa się z dwóch faz: fazy folikularnej i lutealnej. W fazie folikularnej poziomy estrogenów i progesteronu są niskie, natomiast w fazie lutealnej poziomy estrogenów i progesteronu są wyższe. W ciągu miesiąca poziomy te zmieniają się, wpływając na zachowanie, wygląd i samopoczucie.
Zależności pomiędzy czynnikami hormonalnymi a zachowaniami są bardzo istotne, jak również zależności między cyklem hormonalnym a zdrowiem psychicznym oraz fizycznym. Przyjrzenie się temu, jak cykl hormonalny wpływa na samopoczucie i wydajność może pomóc w zrozumieniu zachowania i zdrowia ludzi.
Zwierzęta i ludzie mają wiele wspólnych cech, w tym cykl hormonalny, który determinuje ich zachowanie i samopoczucie. Zrozumienie, jak cykl hormonalny wpływa na zdrowie psychiczne i fizyczne jest wyjątkowo istotne w zarządzaniu zdrowiem i samopoczuciem. Monitorowanie cyklu może pomóc w zapobieganiu i leczeniu wielu różnych schorzeń.
Wahania hormonalne są często przyczyną dolegliwości związanych z syndromem napięcia przedmiesiączkowego, zwanym także PMS. Może on powodować u kobiet rozdrażnienie, problemy z koncentracją, obrzęki, zaparcia, bolesność piersi, brak snu oraz obniżone libido. Wiadomo, że złożona etiologia PMS ma wpływ na jej nasilenie, a objawy te zazwyczaj ustępują po pojawieniu się miesiączki.
Pierwszym krokiem w poznaniu chęci na seks jest zrozumienie jak role odgrywają hormony. Podczas cyklu miesiączkowego u kobiet poziom hormonów jest zmienny, co wpływa na ich zachowanie seksualne. Przed i podczas owulacji poziom estrogenu rośnie, a poziom progesteronu spada. Zmiany te prowadzą do zwiększenia chęci na seks.
Badania nad hormonami i seksem wykazały, że poziom testosteronu u kobiet wpływa na ich motywację seksualną. Wyższe poziomy testosteronu prowadzą do zwiększenia zainteresowania seksem i większej chęci do jego uprawiania. Inne hormony, takie jak estrogen, progesteron i prolaktyna, również mają znaczenie dla popędu seksualnego.
Kolejnym wyjaśnieniem chęci na seks jest uwolnienie endorfin. Endorfiny to chemikalia, które wydzielają się w organizmie podczas aktywności fizycznej, w tym seksu. Zmniejszają one poziom stresu i zwiększają poziom odporności na ból. Endorfiny mają również silny pozytywny wpływ na nastrój i zmniejszają uczucie samotności.
Chęć na seks u człowieka jest silnie zależna od poziomu hormonów, a większość z nich zmienia się wraz z cyklem miesiączkowym, co prowadzi do zwiększenia chęci na seks. Pozytywne skutki uwalniania endorfin wpływają również na zwiększenie poziomu motywacji seksualnej.
Inne czynniki, takie jak lęk przed bliskością i stres, mogą mieć również wpływ na chęć na seks. Te czynniki są często związane ze złymi doświadczeniami i mogą mieć negatywny wpływ na pożądanie seksualne. Aby zmaksymalizować swoje doznania seksualne, ważne jest, abyśmy wzięli pod uwagę wszystkie czynniki wpływające na chęć na seks.
Kiedy pęcherzyk pęka, motywacja seksualna kobiet ulega znacznemu wzrostowi. Większość badań wskazuje też na zmiany w autopercepcji, kobiety czują się bardziej seksowne, stają się bardziej odważne w doborze strojów, a ich fantazje seksualne i częstotliwość masturbacji również wzrasta. Jednakże ważne jest, aby podkreślić, że cała ta motywacja jest w dużej mierze warunkowana przez otoczenie.
Motywacja seksualna nie jest uzależniona od sytuacji życiowej. Może ona wystąpić wtedy, gdy kobieta jest w związku lub poszukuje partnera, bądź gdy relacja z obecnym partnerem jest dobra i zdrowa.
„Nie jest więc tak, że kobiety w fazie płodnej chciałyby uprawiać seks z każdym napotkanym mężczyzną. Badania pokazują na przykład, że motywacja seksualna u kobiety wzrasta, ale wyłącznie w warunkach, w których czuje się bezpiecznie. Jeśli jest w jakiejś niebezpiecznej sytuacji, z mężczyzną, z którym niekoniecznie chciałaby mieć jakąś relację, wtedy obserwuje się wręcz pewnego rodzaju ukrywanie się ze swoją seksualnością” – wyjaśnia dr hab. Aleksandra Szymków-Sudziarska.
Pierwszym aspektem teorii jest to, że kobiety są z natury biseksualne lub poliseksualne i mogą wybierać partnerów zarówno z płcią przeciwną, jak i tą samą. Rzekoma zdolność kobiet do wybierania partnerów z różnych płci w zależności od stanu cyklu owulacyjnego oznacza, że mogą one wybierać mężczyzn zarówno z płcią przeciwną, jak i tą samą, w zależności od tego, czego potrzebują w danej chwili.
Teoria podwójnej seksualności zakłada, że kobiety mogą wybierać różnych typów partnerów w zależności od fazy cyklu owulacyjnego. W fazie płodnej kobiety mogą szukać mężczyzn o wysokich cechach reprodukcyjnych, aby zapewnić sobie i swojemu potomstwu jak najlepszą szansę na przetrwanie. Natomiast w fazie niepłodnej kobiety mogą wybierać mężczyzn o niskich cechach reprodukcyjnych, aby zapewnić sobie i swojemu potomstwu wsparcie i opiekę.
Teoria podwójnej seksualności sugeruje, że kobiety mają zdolność do wybierania różnych typów mężczyzn w zależności od fazy cyklu owulacyjnego. W fazie płodnej kobiety mogą wybierać mężczyzn o wysokich cechach reprodukcyjnych, którzy zapewnią im i ich potomstwu najlepsze szanse na przetrwanie. Natomiast w fazie niepłodnej wybierane są mężczyźni o niskich cechach reprodukcyjnych, którzy mogą zapewnić kobiecie i jej potomstwu opiekę i wsparcie.
Ponadto, podwójna seksualność może być także odzwierciedleniem potrzeb społecznych kobiet. W fazie płodnej kobiety mogą szukać mężczyzn, którzy są zdolni do opieki i wsparcia finansowego, a także dostarczających im seksualnego zadowolenia. W fazie niepłodnej można wybierać mężczyzn, którzy mają wysokie cechy seksualne, ale są zarazem w stanie zapewnić kobiecie i jej potomstwu bezpieczeństwo i opiekę.
„Hipoteza ta zakłada, że kobieta, która może zajść w ciążę, a więc taka, która jest w fazie płodnej cyklu, powinna przede wszystkim preferować takich mężczyzn, którzy charakteryzują się wskaźnikami tzw. dobrych genów, czyli mają cechy biologicznie związane z silnym układem odpornościowym. Selekcja naturalna powinna właśnie w taki sposób pokierować kobiecymi preferencjami, jeśli posiadane dzieci z takimi mężczyznami miały faktycznie większe szanse na przeżycie. Jakie są to cechy? Przede wszystkim takie, które są zależne od testosteronu. W związku z tym, że testosteron obniża immunokompetencję, to na jego wysoki poziom w organizmie mogą pozwolić sobie tylko tacy mężczyźni, u których układ odpornościowy jest wyśmienity. Tak więc zgodnie z hipotezą, kobietom w fazie płodnej powinni podobać się mężczyźni silni, z dużą muskulaturą ciała, niskim głosem i wysokim wzrostem. Jednocześnie wiemy, że wysoki testosteron wiąże się także z cechami niekoniecznie pożądanymi dla bycia dobrym ojcem i opiekunem np. z agresją, tak więc druga część tej hipotezy zakłada, że poza fazą płodną, preferencje kobiet powinny kierować się na mężczyzn rokujących dobrze w obszarze bycia ojcem i partnerem” – wyjaśnia badaczka.
Przez długi czas wierzono, że kobiety zmieniają swoje upodobania w zależności od fazy cyklu. Jednakże najnowsze badania nie potwierdzają tej tezy – nie ma wystarczających dowodów na to, że to prawda. Zamiast tego udowodniono, że w fazie płodnej atrakcyjność wszystkich mężczyzn wzrasta w oczach kobiet.
Do tej pory wielu ludzi uważało, że kobiety zmieniają swoje preferencje w zależności od fazy cyklu. Jednakże najnowsze badania nie potwierdziły tego stwierdzenia – nie ma wystarczających dowodów na jego poparcie. Zamiast tego, udowodniono, że w fazie płodnej atrakcyjność wszystkich mężczyzn wzrasta w oczach kobiet.
Kiedyś było przekonanie, że kobiety zmieniają swoje gusta w zależności od fazy cyklu. Jednakże ostatnie badania nie potwierdzają tego – nie ma żadnych dowodów na to, że to prawda. Zamiast tego udowodniono, że w fazie płodnej atrakcyjność wszystkich mężczyzn wzrasta w oczach kobiet.
Poprzednio przypuszczano, że kobiety zmieniają swoje preferencje w zależności od fazy cyklu. Jednakże najnowsze badania nie potwierdzają tej tezy – nie ma wystarczających dowodów na jej poparcie. Co więcej, udowodniono, że w fazie płodnej atrakcyjność wszystkich mężczyzn wzrasta w oczach kobiet.
Dostępne metaanalizy wyraźnie wskazują, że ludzkie zachowania i motywacje są w dużej mierze determinowane przez otoczenie. Gdyby kobiety rzeczywiście kierowały się podwójną seksualnością, częste zdradzania miałyby miejsce głównie w okresie płodności. Jednak wyniki badań wskazują, że wzrost zainteresowania relacjami poza związkiem dotyczy głównie kobiet, które są niezadowolone z obecnego partnera.
„Takie wnioski można też wyciągnąć z naszych badań dotyczących przyjaźni damsko-męskich. Badaliśmy, czy kobietom i mężczyznom zdarzają się myśli czy fantazje dotyczące relacji seksualnej z przyjacielem/przyjaciółką pomimo tego, że są w stałym związku i jak to zależy od jakości tego stałego związku” – opowiada uczona.
Wyniki badań wskazują, że mężczyźni są bardziej skłonni do angażowania się w relację seksualną z przyjaciółką, im bardziej atrakcyjna jest ta osoba. Nie ma tu znaczenia sytuacja w ich stałym związku czy atrakcyjność partnerki.
Nasze wyniki wskazują, że mężczyźni są bardziej skłonni do zainteresowania relacją seksualną z przyjaciółką w miarę jak ta osoba staje się bardziej atrakcyjna. Nie ma tu znaczenia, czy są szczęśliwymi partnerami, ani czy ich stała partnerka jest atrakcyjna.
Badania wykazały, że mężczyźni częściej szukają romansu z przyjaciółką, gdy ta osoba jest bardziej atrakcyjna. Nie ma tu znaczenia, czy są w stałym związku, czy też ich partnerka jest atrakcyjna.
„Natomiast u kobiet jakość związku wyraźnie przekładała się na ich fantazje seksualne z przyjacielem. Im bardziej atrakcyjny ich stały partner i im bardziej zadowolone były ze związku z nim, tym mniejsze zainteresowanie seksualne przyjacielem. To pokazuje, że nasze motywacje seksualne są mocno zależne od tego co się dzieje wokół nas, w tym przypadku od tego, co się dzieje w związku” – mówi badaczka.
Badania genetyczne dotyczące ojcostwa udowodniły, że hipoteza o kobietach szukających dobrych genów poza swoim stałym związkiem nie jest prawdziwa. Wyniki pokazują, że procent dzieci wychowywanych nie przez biologicznych ojców jest bardzo niski i wynosi mniej niż 1 procent.
Jednak badania genetyczne dotyczące ojcostwa odkryły coś jeszcze. Wykazały one, że kobiety szukają nie tylko dobrych genów, ale także wsparcia emocjonalnego w swoich stałych związkach. Wyniki wskazują, że procent dzieci wychowywanych nie przez biologicznych ojców jest znacznie mniejszy niż 1 procent.
Po drugie, taka wiedza może być przydatna, jeśli chcemy zmienić swoją dietę, aby wspomóc zdrowie. Ze względu na to, że hormony są regulowane przez to, co jemy, możemy wykorzystać to wiedzę, aby zadbać o stabilność hormonów i niwelować skutki niemożliwych do uniknięcia wahań.
Posiadanie wiedzy pozwala zrozumieć, że stereotypy dotyczące kobiet są błędne i że nie są one skłonne do zdrady. Dzięki posiadaniu wiedzy możemy zapoznać się z rzeczywistością, dzięki czemu będziemy wiedzieć, jak właściwie reagować na sytuacje.
Pogłębianie wiedzy o zachowaniach i skłonnościach ludzkich pozwala nam lepiej zrozumieć, dlaczego ludzie czynią określone rzeczy i jakie są ich motywy. To umożliwia nam lepszą interpretację sytuacji, pozwala myśleć bardziej precyzyjnie i trafniej.
„Ja lubię patrzeć na hormony jako na pewną mądrość, która została ukształtowana przez ewolucję poza naszą świadomością, w bardzo sprytny sposób, który ma wpływ na spełnianie konkretnych ważnych funkcji i to nie tylko w przypadku kobiet, ale także mężczyzn” – dodaje psycholożka.
Treść pochodzi z serwisu: pap-mediaroom.pl
