17 Międzynarodowy Kongres Sztuki Tureckiej odbędzie się w Warszawie w dniach 18-21 września 2023 r. Zapraszamy do wzięcia udziału w wydarzeniu, którego organizatorami są Muzeum Króla Jana III w Wilanowie oraz Uniwersytet Warszawski.
Międzynarodowy Kongres Sztuki Tureckiej (International Congress of Turkish Art, ICTA) to wiodące forum międzynarodowe, na którym prezentowana jest dawna sztuka i kultura artystyczna Turcji, świata turkijskiego oraz jego relacje z kulturami innych państw i regionów. Tegoroczna edycja Kongresu w Warszawie zgromadziła ekspertów z ponad 20 krajów, w tym z USA, Kanady, Japonii, Wielkiej Brytanii, Francji, Niemiec, Austrii, Włoch, Hiszpanii, Ukrainy, Litwy i oczywiście Turcji oraz Polski, reprezentujących takie ośrodki jak Oxford, Sorbona, Cambridge, Heidelberg, Berlin, Wiedeń i wiele innych.
Kongres organizowany jest regularnie, co 4 lata, od 1959 roku w różnych krajach, przede wszystkim w Europie. Ostatnie edycje odbyły się w Budapeszcie, Genewie, Paryżu, Neapolu i Ankarze.
Polska gościła Kongres po raz pierwszy w 1983 roku, w rocznicę trzystu lat od Odsieczy Wiedeńskiej. Tegoroczne spotkanie w Warszawie szczególnie podkreśla historyczny i kulturowy związek Europy Środkowej, Morza Czarnego, Turcji, Krymu i dawnej Rzeczypospolitej. Szczególnym składnikiem tej kultury jest sarmacki kod identyfikacji wizualnej, który czerpie wiele elementów z osmańskiej epoki. Dodatkowo, dzięki dziedzictwu Tatarów polsko-litewskich, możemy dostrzec modelowe połączenie między miejscowymi społeczeństwami Europy Środkowej a społecznością narodów Turcji.
17 Międzynarodowy Kongres Sztuki Tureckiej w Warszawie stanowić będzie doskonałą okazję do poznania i zrozumienia szczególnych więzi kulturowych, jakie zawiązały się między Polską a Turcją. Wykłady, prezentacje i warsztaty zorganizowane w ramach kongresu pozwolą odkryć i docenić zarówno polskie zbiory muzealne, jak i dziedzictwo kulturowe, które pochodzi z Turcji i Krymu od XVI wieku.
Szczególnym przykładem tego dziedzictwa są paradne militaria, ozdobne tkaniny, oporządzenie jeździeckie, namioty, a także strój kontuszowy z szablą karabelą – wszystkie one niosły z sobą wartości republikańskie, obywatelskie i patriotyczne, które w latach zaborów stanowiły symbol wolności i niezależności.
17 Międzynarodowy Kongres Sztuki Tureckiej w Warszawie będzie doskonałą okazją do nawiązania dialogu, wymiany doświadczeń i zaprezentowania bogactwa kultury Turcji oraz jej wpływu na polską kulturę narodową.
Klisze historyczne zaborców, które mówią o wrogości między Rzeczpospolitą a państwami sąsiednimi, były w dużej mierze nieprawdziwe. Większość czasu te państwa pozostawały w pokojowych stosunkach z Rzecząpospolitą Obojga Narodów. Władysław Jagiełło pierwszy nawiązał stosunki dyplomatyczne z Imperiem Osmańskim, a polsko-litewska unia, która w tym czasie powstawała, rywalizowała o dominację nad słabnącym państwem tatarskim, Złotą Ordą. Ostatecznie, dzięki protekcji Kazimierza Jagiellończyka, powstał nowy państwa tatarskie, Chanat Krymski. Dziś te same ziemie są przedmiotem agresji rosyjskiej, która powtarza schemat rosyjskiego ekspansjonizmu z XVII i XVIII wieku.
Relacje polsko-tureckie uległy zmianie po tym, jak polskie elity zaczęły ulegać polityce Habsburgów w XVII wieku. Katastrofa powstań kozackich i innych wojen doprowadziła do upadku Rzeczpospolitej. Turcja szybko zakończyła konflikt z Polską w 1699 roku i wielokrotnie wspierała nas w obronie przed rosyjskim zakusami, jak choćby w trakcie Konfederacji Barskiej (1768-1772). W okresie zaborów Polacy szukali schronienia w Turcji, aby walczyć o niepodległość kraju, w szeregach tureckich, w tym czasie narodziła się legendarna opowieść o sułtańskim dworze, gdzie oczekiwano na posła z Lechistanu. To właśnie w tureckich realiach zakończył życie Adam Mickiewicz.
Od wieków Tatarzy polsko-litewscy wyznaczają granice współczesnej Rzeczypospolitej, stanowiąc wyjątkową społeczność, która utrzymuje swoją kulturę mimo ogromnych przemian społecznych i politycznych. Dzięki starannemu pietyzmowi względem własnej tradycji i przyjmowaniu lokalnych wartości, stanowią one jeden z niewielu pozostałych świadków dawnej Rzeczypospolitej.
Od 18 września do 16 grudnia 2023 r. Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie zaprasza na wystawę „Oto Światłość Wielka i Klucz Rajski. Hymny z tatarskich zaścianków króla Sobieskiego”. Jest to pierwsza w swoim rodzaju prezentacja muzealna, mająca na celu przybliżenie niezwykłego zjawiska kulturowego dawnego piśmiennictwa Tatarów polsko-litewskich, ich związków z historyczną kulturą turkijską i dawnej Rzeczypospolitej.
Wystawa ta może być okazją do poznania bogatego dziedzictwa tatarskiego piśmiennictwa z Wileńszczyzny, Nowogródczyzny i Podlasia, w którym przy szatach alfabetu arabskiego skrywają się staropolskie apokryfy, kościelne pieśni i opowieści biblijne. Przygotowana została we współpracy z Litewskim Muzeum Narodowym w Wilnie, które udostępniło cenne zabytki dawnego tatarskiego piśmiennictwa. Wśród nich znajduje się unikalny egzemplarz ariańskiej Biblii nieświeskiej z 1572 r., który dostępny będzie dla zwiedzających wystawy tylko przez określony czas, ze względów konserwatorskich. Projekt jest dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz jest przygotowywany do zgłoszenia do programu Lista Pamięci Świata UNESCO.
Kongres zostanie uświetniony prezentacjami zabytków polsko-tureckich, które odbędą się w Archiwum Głównym Akt Dawnych i Bibliotece Narodowej w Warszawie oraz w Muzeum Książąt Czartoryskich i na Wawelu. Uczestnicy będą mieli także okazję zapoznać się z meczetami i cmentarzami tatarskimi zlokalizowanymi w Kruszynianach i Bohonikach na Podlasiu, które zostały zgłoszone przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego do Listy Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Pochodzenie wiadomości: pap-mediaroom.pl
