Fundacja na Rzecz Kobiet i Planowania Rodziny Federa, Fundacja SexEd, konsultant krajowy do spraw perinatologii prof. Mirosław Wielgoś, eksperci medyczni oraz społeczność, połączyli siły w koalicji „Prawo do Antykoncepcji” w odpowiedzi na utrudniony dostęp do antykoncepcji w Polsce.
W ubiegłym roku Polska ponownie zajęła ostatnie miejsce spośród 46 krajów uwzględnionych w „Europejskim Atlasie Polityki Antykoncepcyjnej”, opracowanym przez Europejskie Forum Parlamentarne na Rzecz Praw Seksualnych i Reprodukcyjnych. Wskaźnik dostępności antykoncepcji dla naszego kraju wyniósł w 2023 roku zaledwie 33,5 proc. (na 100) i był zbliżony do wyników z trzech poprzednich edycji. To pokazuje, że dostęp do antykoncepcji w Polsce był utrudniony i przez lata niewiele się w tej sprawie zmieniło. Dlatego specjaliści z systemu ochrony zdrowia oraz przedstawiciele organizacji pozarządowych utworzyli koalicję „Prawo do Antykoncepcji” i podczas warsztatu eksperckiego omówili szereg pomysłów na poszerzenie dostępu do nowoczesnych metod antykoncepcji w Polsce.
„Żyjemy w czasach, gdy rynek środków antykoncepcyjnych jest na tyle szeroki, że da się dobrać metodę idealnie skrojoną dla danej pacjentki, biorąc pod uwagę jej wiek, stan zdrowia, masę ciała, stan finansów” – mówiła prof. dr hab. n. med. Violetta Skrzypulec-Plinta, kierowniczka Katedry Zdrowia Kobiety oraz Zakładu Zdrowia Reprodukcyjnego i Seksuologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.
Podkreśliła, że antykoncepcja hormonalna odgrywa kluczową rolę w zapobieganiu chorobom, takim jak rak jajnika, rak endometrium czy zapalenie przydatków. Dlatego też dostęp do tych środków jest ważny dla zdrowia kobiet.
„Na ograniczeniach w dostępie do nowoczesnych metod antykoncepcji cierpią zwłaszcza najmłodsze pacjentki. Brak świadomości skutkuje u wielu z nich niechcianymi ciążami, do których nie są nawet fizycznie przygotowane” – dodał prof. dr hab. n. med. Mirosław Wielgoś, konsultant krajowy w dziedzinie perinatologii, kierownik Kliniki Położnictwa i Perinatologii Państwowego Instytutu Medycznego MSWiA w Warszawie.
Według niego, kluczem do sukcesu w zapobieganiu niechcianym ciążom u dorastających dziewcząt jest nie tylko refundacja określonych środków, ale również edukacja seksualna, wolna od ideologii. Ta edukacja powinna być prowadzana zarówno w domu, jak i w szkołach, zdecydowanie wcześniej niż młodzi ludzie rozpoczynają życie seksualne.
Edukacja seksualna powinna być dostępna dla młodych ludzi, aby zapobiegać niechcianym ciążom. Powinna być wolna od ideologii i prowadzona zarówno w domu, jak i w szkołach, wcześniej niż młodzi ludzie rozpoczynają życie seksualne. Refundacja określonych środków również odgrywa tu istotną rolę – to klucz do sukcesu w zapobieganiu niechcianym ciążom u dorastających dziewcząt.
„Dziś Polska refunduje niektóre produkty antykoncepcyjne, jednak nawet do nich pacjentka musi dopłacać, a to ze względu na ustalony maksymalny limit refundacji – niższy niż koszt produktu. Dodatkowo, jeśli firma farmaceutyczna nie złoży wniosku refundacyjnego (jego procedowanie trwa 200-240 dni), minister zdrowia nie może zdecydować o refundacji danego leku. Jeśli jednak nawet producent złoży wniosek, cała procedura i tak może zakończyć się fiaskiem w sytuacji, gdy kierownictwo resortu stwierdzi, że dotychczasowy stan refundacji zaspokaja istniejące potrzeby”.
Katarzyna Bondaryk omówiła kwestie prawne związane z refundacją.
Uczestnicy warsztatów postanowili przygotować rekomendację dla decydentów, w tym Ministerstwa Zdrowia i Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. W rekomendacji zawarte zostaną wnioski z warsztatów dotyczące stanu dostępu do antykoncepcji, sugerowane zmiany, docelowa grupa pacjentek oraz produkty wymagające refundacji.
W trakcie dyskusji przedstawiono różne perspektywy dotyczące dostępu do antykoncepcji. Prof. dr hab. n. med. Krzysztof Łukaszuk z Klinik Leczenia Niepłodności INVICTA omawiał potencjalne zastosowanie nowych technologii w tym obszarze. Dr n. med. Iza Jąderek, specjalistka psychoseksuolog, poruszała kwestie psychologiczne związane z utrudnionym dostępem do antykoncepcji. Krystyna Kacpura, prezeska Fundacji na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, przedstawiła wsparcie udzielane kobietom i młodym osobom w zakresie wiedzy o seksualności i rozrodczości. Martyna Wyrzykowska, dyrektorka zarządzająca Fundacji SEXEDPL, odniosła się do wyników swoich badań dotyczących stanu wiedzy młodych ludzi na temat seksualności i rozrodczości, które pozostawiają wiele do życzenia.
„Nie pomaga im też łatwy dostęp do pornografii, która nie tylko nie daje im poszukiwanej wiedzy o seksie, ale również pogłębia ich frustrację i poczucie nieadekwatności” – dodała Martyna Wyrzykowska.
Po dyskusji podczas warsztatu eksperckiego, uczestnicy zgodzili się, że wszystkie metody antykoncepcji powinny być objęte refundacją, a wiek uprawnionych pacjentek powinien być ustalony na 25 lat.
Refundacja antykoncepcji to tylko krok w procesie poprawy dostępu do środków antykoncepcyjnych. Konieczne jest również zwiększenie świadomości, szczególnie wśród młodych osób, na temat różnych metod antykoncepcji dostępnych w naszym kraju. W ramach szkół i placówek opieki zdrowotnej lekarze, położne i pielęgniarki powinni prowadzić oddzielne wizyty, podczas których mogliby rozmawiać z pacjentkami na temat ich seksualności i rozrodczości, aby poszerzyć edukację seksualną.
Dystrybucja: pap-mediaroom.pl
