Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi ogłasza:
– Konferencja „Nowe techniki genomowe. Propozycje dla innowacyjnego rolnictwa” była wyjątkowo istotnym i potrzebnym wydarzeniem. Uważamy, że szerzenie wiedzy na temat nowych technik genomowych wśród uczniów, urzędników, a zwłaszcza rolników jest niezwykle istotne. Będzie to niezbędna wiedza do prowadzenia działań podczas nadchodzącej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej i w rozmowach z rolnikami – podkreślił minister rolnictwa i rozwoju wsi Czesław Siekierski.
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin – Państwowy Instytut Badawczy wspólnie zorganizowały to wydarzenie.
Techniki genomowe to metody umożliwiające precyzyjne zmiany w materiale genetycznym.
Nowe techniki genomowe (NGT) to różne nowoczesne metody stosowane w hodowli roślin, umożliwiające precyzyjną zmianę genomu w celu uzyskania pożądanych cech, takich jak odporność na szkodniki i choroby, mniejsze wymagania dotyczące stosowania nawozów i większa zawartość składników odżywczych.
Przykłady produktów NGT: uczestnicy konferencji przedstawili rośliny NGT spoza UE, które są już dostępne lub trwają nad nimi prace. Wśród nich znalazły się m.in. następujące produkty:
Proponowane modyfikacje genetyczne obejmują: soję wysokooleinową, pomidory odporne na patogeny, banany niebrązowiejące, pszenicę o niskiej zawartości glutenu, kukurydzę odporną na wirusy, ziemniaki odporne na zarazę ziemniaka oraz sałatę o zwiększonej o około 150 proc. zawartości witaminy C.
Nowe metody genomowe a organizmy modyfikowane genetycznie
Zgodnie z panelistami, organizmy modyfikowane genetycznie (GMO) to te, których genom został zmieniony za pomocą inżynierii genetycznej poprzez wprowadzenie obcego DNA do organizmu. Ten fragment obcego DNA umożliwia wykrywanie i śledzenie GMO na rynku.
Zgodnie z przepisami Unii Europejskiej państwa członkowskie UE mają prawo zakazać uprawy roślin modyfikowanych genetycznie na swoim terenie. W przeciwieństwie do roślin GMO, rośliny NGT nie zawierają „obcego” DNA, co sprawia, że trudno jest je wykryć przy użyciu obecnie dostępnych metod.
Istnieją 2 kategorie roślin NGT. Roślina kategorii 1 NGT posiada następujące cechy:
– różni się od rośliny biorcy/rodzicielskiej nie więcej niż 20 modyfikacjami genetycznymi; – uważana jest za równoważną roślinom konwencjonalnym; – nie wymaga oceny ryzyka i zarządzania ryzykiem; – nie jest traktowana jako roślina GMO; – nie podlega przepisom dotyczącym GMO.
Roślina klasyfikowana jako kategoria 2 NGT charakteryzuje się następującymi cechami:
– posiada więcej niż 20 zmian genetycznych w porównaniu do rośliny pierwotnej; – modyfikacje genetyczne przekraczają ustalone ramy dla kategorii 1; – nie jest uważana za równorzędną roślinom konwencjonalnym; – w zasadzie rośliny klasyfikowane jako NGT 2 są traktowane jak klasyczne GMO, co wiąże się z obowiązującymi przepisami dotyczącymi GMO, z pewnymi wyjątkami.
Potencjalne korzyści wynikające ze stosowania NGT w hodowli roślin zostały przytoczone przez uczestników dyskusji. Należą do nich wzmocnienie odporności i bezpieczeństwa łańcucha dostaw żywności, źródło innowacji, zapewnienie zaopatrzenia w żywność i zagwarantowanie bezpieczeństwa żywnościowego, redukcja negatywnego wpływu na klimat i bioróżnorodność, zwiększenie konkurencyjności w handlu międzynarodowym oraz produkcja roślin bardziej odporne na szkodniki, choroby i zmiany klimatu, wymagające mniej zasobów naturalnych, nawozów i pestycydów.
Ponadto, wykorzystanie NGT może przyczynić się do zachowania różnorodności biologicznej, poprawić zawartość składników odżywczych w żywności i paszy, zmniejszyć zawartość szkodliwych substancji takich jak toksyny i alergeny, oraz w niektórych przypadkach, rośliny hodowane przy użyciu NGT mogą być równie bezpieczne jak te hodowane konwencjonalnie.
Minister Czesław Siekierski podkreślił ważność zapewnienia rolnikom powszechnego dostępu do dorobku hodowlanego i wyraził sprzeciw wobec patentowania NGT przez duże koncerny.
W jego opinii, działania mające na celu zapobieganie takiej praktyce są niezwykle istotne dla ochrony interesów rolników.
Uczestnicy konferencji mieli okazję zapoznać się z pytaniami i wątpliwościami dotyczącymi skutków patentowania nowych technologii genetycznych, które pojawiły się w trakcie prac nad projektem rozporządzenia Komisji Europejskiej dotyczącego tych technologii.
Możliwe negatywne skutki ograniczenia dostępu do materiałów hodowlanych obejmują: ograniczenie konkurencyjności, monopolizację rynku, negatywne finansowe konsekwencje dla małych i średnich hodowców, redukcję liczby hodowanych gatunków, obawy o przypadkowe naruszenie patentu, zagrożenie dla przywileju hodowcy dotyczącego wykorzystania zarejestrowanych odmian do tworzenia nowych, oraz zagrożenie dla dalszego rozwoju rolnictwa, którego kluczem jest silna hodowla roślin.
Podczas prelekcji przedstawiono dane wskazujące, że kilka dużych światowych koncernów obecnie kontroluje ponad 50 proc. światowego rynku nasion. Minister Czesław Siekierski podkreślił, że Polska jest jednym z państw UE, które dążą do wprowadzenia instrumentów ochrony konkurencji, mających na celu wsparcie mniejszych firm w konfrontacji z dominacją dużych koncernów.
UE musi aktualizować prawo wraz z postępem naukowym i technologicznym. Obecnie przepisy nie uwzględniają nowych technik genomowych w hodowli roślin i nie są dostosowane do potencjału produktów w zakresie zrównoważonego rozwoju.
Przemysł spożywczy oczekuje, że przepisy dotyczące nowych technik genomowych powinny m.in. zapewniać równouprawnienie odmian roślin pochodzących z NGT, wspierać innowacje hodowlane i być zgodne z unijną Strategią „Od pola do stołu” oraz innymi regulacjami UE.
Projekt rozporządzenia dotyczący roślin NGT
Komisja Europejska (KE) poinformowała, że po ponad 10 latach podjęła inicjatywę w kierunku legislacji NGT w hodowli roślin. W ramach prowadzonych prac KE:
– Zebrała opinie krajów członkowskich. – Przeprowadziła konsultacje społeczne. – Przygotowała projekt rozporządzenia regulującego kwestię roślin NGT.
Nowe rozwiązania KE są wspólnie opracowywane przez wszystkie kraje członkowskie. Projekt rozporządzenia ws. NGT został opublikowany 6 lipca 2023 r. i przekazany równolegle do Rady UE i Parlamentu Europejskiego. W Radzie UE nadal trwa dyskusja na poziomie grupy roboczej. Celem projektu jest ułatwienie wprowadzenia do obrotu roślin NGT, które są uznawane za sprzyjające zrównoważonemu rozwojowi. W projekcie rozporządzenia rośliny NGT są podzielone na dwie kategorie grupy ze względu na liczbę modyfikacji. Założenia projektu rozporządzenia dotyczące roślin NGT 1 są następujące:
Nowa wersja: Proponowane zmiany obejmują łatwiejszy dostęp do rynku, brak konieczności oceny ryzyka oraz znakowania produktów NGT 1, z wyjątkiem materiału siewnego. Rośliny NGT 1 wytworzone w UE będą oceniane przez państwo UE, w którym zostanie złożony wniosek, a następnie dopuszczone do stosowania w całej UE. Importowane rośliny NGT 1 będą podlegały ocenie i dopuszczeniu do obrotu przez Komisję Europejską we współpracy z EFSA (Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności) i pozostałymi państwami członkowskimi.
Założenia projektu rozporządzenia dotyczące roślin NGT 2 obejmują: uproszczoną procedurę wydawania zezwoleń w porównaniu do GMO, poluzowane wymogi oceny ryzyka, możliwość odstąpienia od monitorowania po wprowadzeniu do obrotu, brak metod detekcji i identyfikacji nie jest przeszkodą we wprowadzaniu do obrotu oraz brak możliwości zakazania uprawy.
Nowe rozporządzenie dotyczące roślin NGT 2 zakłada uproszczoną procedurę wydawania zezwoleń w porównaniu do GMO, poluzowane wymogi oceny ryzyka, możliwość odstąpienia od monitorowania po wprowadzeniu do obrotu, brak przeszkód w wprowadzaniu do obrotu w przypadku braku metod detekcji i identyfikacji, oraz brak możliwości zakazania uprawy.
Zakaz stosowania NGT 1 i NGT 2 obowiązuje w produkcji ekologicznej, zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Stanowisko Polski w kwestii roślin NGT
Dotychczas Polska nie wyraziła poparcia dla projektu rozporządzenia Komisji Europejskiej dotyczącego roślin NGT. Minister Siekierski zapowiedział kontynuację prac nad tym projektem w ramach prezydencji.
Uczestnicy konferencji obejmowali, oprócz gospodarzy, ministra rolnictwa i rozwoju wsi Czesława Siekierskiego oraz dyrektora Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin – PIB dr. inż. Michała Rokickiego.
Osoby obecne na wydarzeniu to także przedstawiciele firm z branży rolniczej, naukowcy, eksperci oraz przedstawiciele mediów.
Uczestnicy konferencji będą reprezentować różne instytucje i organizacje, takie jak Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministerstwo Aktywów Państwowych, Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie, Krajowa Grupa Spożywcza, Polska Izba Nasieni, Izba Zbożowo-Paszowa – Krajowa Izba Gospodarcza, Federacja Gospodarki Żywnościowej RP, instytucje podległe MRiRW, instytucje naukowe, uczelnie, młodzież ze szkół rolniczych oraz przedstawiciele organizacji społecznych i branżowych.
Podczas konferencji, uczestnicy mieli okazję wziąć udział w interaktywnym sondażu za pomocą swoich smartfonów. Sondaż dotyczył stosowania NGT w hodowli roślin, a organizatorzy zadali trzy pytania, aby poznać opinie uczestników na ten temat.
Pytanie 1: Konieczność stworzenia nowego prawa dotyczącego NGT wynika z potrzeby dostosowania regulacji do postępujących osiągnięć nauki, umożliwienia międzynarodowej wymiany handlowej oraz praktycznego stosowania nowych technologii genetycznych.
Wyniki: Największa liczba respondentów wybrała odpowiedź a), a prawie równie wielu wybrało odpowiedź c).
Pytanie 2: Czy europejscy hodowcy powinni mieć ułatwiony dostęp do NGT w celu: a) precyzyjnego tworzenia zmienności genetycznej; b) dorównywania światowej konkurencji; c) szybszego wytwarzania odmian dostosowanych do zmian klimatycznych.
Wyniki: Najwięcej respondentów wskazało na odpowiedź c), na drugim miejscu znalazła się odpowiedź b), a na trzecim odpowiedź a).
Pytanie: 3: Jak wprowadzenie dużej liczby patentowanych roślin NGT wpłynie na małe i średnie firmy hodowlane? a) zmobilizuje do wdrażania innowacji; b) obniży konkurencyjność, a w efekcie wyeliminuje z rynku; c) nie będzie mieć wpływu.
Wyniki ankiety wykazały, że najwięcej respondentów wybrało odpowiedź b), na drugim miejscu znalazła się odpowiedź a), natomiast odpowiedzi c) nie wybrał żaden z respondentów.
UWAGA: Komunikaty publikowane w serwisie PAP są prezentowane w formie dostarczonej przez nadawcę, bez wprowadzania przez PAP SA jakichkolwiek zmian w ich treści. Nadawca komunikatu ponosi pełną odpowiedzialność za treść, zgodnie z postanowieniami art. 42 ust. 2 ustawy prawo prasowe. (PAP)
Informacja pochodzi z serwisu: pap-mediaroom.pl
