W Polsce rocznie wydaje się ponad 30000 publikacji, jednak tylko niewielka ich liczba jest przystosowana do potrzeb osób niedowidzących lub niewidomych. W związku z tym, zwiększenie dostępności publikacji powinno stanowić priorytet dla branży wydawniczej w najbliższym czasie. Fundacja Historyczna im. Mariana Rejewskiego, wydawca portalu www.historianaprawde.pl, postawiła sobie za cel promowanie tego właśnie działania. Poniżej znajduje się list otwarty prezesa Fundacji skierowany do krajowej branży wydawniczej.
W Polsce rocznie ukazuje się ponad 30000 publikacji, niemniej jednak niewielka część z nich jest przystosowana do potrzeb osób niedowidzących lub niewidomych. Dlatego też istotne jest zwiększenie dostępności publikacji dla tych osób, co powinno stać się głównym celem branży wydawniczej. Fundacja Historyczna im. Mariana Rejewskiego, wydawca portalu www.historianaprawde.pl, postawiła sobie ten cel. Poniżej prezentujemy list otwarty prezesa Fundacji, skierowany do polskiej branży wydawniczej.
Chcielibyśmy zwrócić uwagę na kwestię, która z różnych powodów jest często pomijana w dyskusjach o dostępności i równych prawach – konieczność dostosowania książek i innych publikacji drukowanych do potrzeb osób niedowidzących i niewidomych.
W dzisiejszych czasach, kiedy postęp technologiczny stawia na inkluzję i równouprawnienie, osoby z ograniczoną zdolnością widzenia nadal borykają się z trudnościami w dostępie do literatury, prasy i wiedzy. Brak dostępu do książek, gazet i innych publikacji wyklucza tę grupę osób z życia kulturalnego, edukacyjnego i informacyjnego.
Według szacunków, na całym świecie żyje kilkadziesiąt milionów osób z różnorodnymi problemami ze wzrokiem, w tym osoby niedowidzące i niewidome. Mimo istnienia inicjatyw wspierających dostępność, wciąż niewielki procent książek i gazet jest wydawany w formatach umożliwiających pełne wykorzystanie przez osoby z ograniczoną zdolnością widzenia. Problem ten dotyczy nie tylko literatury pięknej, ale także literatury naukowej, popularnonaukowej czy prasy codziennej.
Wydawcy i twórcy mediów drukowanych mają obecnie niezwykłą możliwość stać się pionierami zmiany poprzez zwiększenie dostępności książek i mediów dla osób niedowidzących. Jest to nie tylko kwestia empatii, ale także społecznej odpowiedzialności. W dobie cyfryzacji istnieje wiele technologii umożliwiających dostosowanie publikacji do potrzeb osób z problemami wzrokowymi.
Jakie konkretnie zmiany są niezbędne?
Wydawcy książek powinni traktować dostępność jako standard, a nie jako wyjątek. Istnieje wiele formatów, które mogą pomóc osobom niedowidzącym w dostępie do literatury. Książki w formacie brajla, nagrane książki audio czy e-booki z możliwością powiększenia czcionki oraz zmiany kontrastu – to tylko niektóre z rozwiązań, które powinny być powszechne.
Wydawcy gazet powinni zadbać o to, aby treści dostępne w tradycyjnej formie papierowej były również łatwo dostępne w wersji audio dla osób niedowidzących. Można to zrobić poprzez stworzenie aplikacji mobilnych z syntezatorem mowy lub współpracę z instytucjami produkującymi wersje audio gazet.
Podczas tworzenia książek w formie cyfrowej, ważne jest zapewnienie dostępności dla osób korzystających z czytników ekranu. Konieczna jest odpowiednia struktura, w tym oznaczone nagłówki, tabele i przypisy, a także możliwość personalizacji czcionki, koloru tła i rozmiaru liter.
Wydawcy powinni nawiązać współpracę z organizacjami, które wspierają osoby niewidome i niedowidzące, aby lepiej zrozumieć ich potrzeby i opracować publikacje, które będą w pełni dostępne. Organizacje takie jak Polski Związek Niewidomych czy Fundacja Braille mogą pełnić rolę doradczą i edukacyjną, wspierając wydawców w procesie dostosowywania materiałów.
Dlaczego to jest istotne?
Dostosowanie publikacji do potrzeb osób z ograniczoną zdolnością widzenia jest kwestią równości i sprawiedliwości społecznej. Osoby niedowidzące również mają prawo do pełnego uczestnictwa w życiu społecznym, kulturalnym i edukacyjnym. Dlatego ważne jest, aby zapewnić im równy dostęp do literatury i kultury poprzez technologiczne i organizacyjne innowacje.
Prosimy o uwzględnienie konieczności dostosowania książek i mediów do potrzeb osób niedowidzących oraz włączenie tej problematyki w plany wydawnicze i medialne. Dążenie do większej dostępności jest krokiem ku sprawiedliwości społecznej i równości.
Z radością kontynuujemy naszą współpracę w celu uczynienia literatury i mediów dostępnymi dla wszystkich. Pozdrawiamy serdecznie.
Krzysztof Drozdowski
Redaktor naczelny www.historianaprawde.pl
Prezes Fundacji Historycznej im. Mariana Rejewskiego
Finansowanie portalu Historianaprawde.pl zostało umożliwione dzięki wsparciu Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030 PROO.
Dystrybucja: pap-mediaroom.pl
