Dłużnik, który ubiega się o zmniejszenie kary umownej, musi określić żądaną wysokość zmniejszenia. Sąd może to zinterpretować tylko wtedy, gdy dłużnik podejmuje odpowiednie działania procesowe. Sąd nie może samorzutnie zmniejszać kary, jeśli dłużnik nie wyraża takiego żądania.
Kara umowna w umowie wykonawcy robót budowlanych
Sprawa rozpatrywana przez Sąd Najwyższy dotyczyła konfliktu pomiędzy inwestorem a wykonawcą robót budowlanych. Zgodnie z umową, inwestor miał zapłacić wykonawcy 1,86 mln zł za budowę drogi, a w przypadku istotnego naruszenia warunków umowy, wykonawca miał prawo do kary umownej w wysokości 10% wynagrodzenia.
Wykonawca nie dotrzymał terminu wykonania umowy. W związku z tym, inwestor odstąpił od umowy i domagał się kary umownej. Wykonawca potrącił część wynagrodzenia oświadczając, że jest to kara umowna. Sąd okręgowy odrzucił tę argumentację, uzasadniając, że inwestor miał prawo do naliczenia kary z powodu znacznego opóźnienia w wykonaniu umowy, za które odpowiedzialny był wykonawca. Dlatego nie było podstaw do zmniejszenia kary umownej.
Umiarkowanie kary umownej w wyniku apelacji
W wyniku apelacji, sąd apelacyjny zmniejszył karę umowną o połowę, uznając ją za rażąco wygórowaną. Sąd wziął pod uwagę wiele czynników, takich jak opóźnienie w wykonaniu prac, wartość wykonanych prac, wadliwość projektu oraz zasady współżycia społecznego, nie mogąc jednak uznać naruszenia art. 5 k.c. Sąd doprowadził tym samym do zmiany pierwotnego wyroku sądu I instancji.
Dłużnik musi określić wysokość kary umownej
Po wniesieniu skargi kasacyjnej przez inwestora, Sąd Najwyższy orzekł, że skarga jest zasadna. Sąd apelacyjny nie wskazał konkretnej czynności procesowej, która stanowiła podstawę do stwierdzenia, że wykonawczyni zażądała miarkowania kary umownej. W postępowaniu cywilnym nie ma wymogu używania określonych sformułowań, ale istotne jest, aby rzeczywiste znaczenie oświadczeń strony domagającej się miarkowania kary odpowiadało przepisom prawa cywilnego.
Jeśli chodzi o sprawy dotyczące ustalenia kary umownej w obniżonej wysokości, to oczywiste jest, że powód musi określić żądaną wysokość kary w ramach konkretnego żądania. Proces, w którym strona zainteresowana ustaleniem kary umownej nie przedstawi jednoznacznego oświadczenia dotyczącego zapłaty, nie spełnia wymogów formalnych i nie może być podstawą do sformułowania stanowiska przez sąd.
Wsparcie prawnika w sprawach gospodarczych
Opisany przypadek pokazuje, że procesy sądowe w sprawach gospodarczych są zazwyczaj skomplikowane i wymagają spełnienia wielu formalnych wymogów. Nawet jeśli strona ma rację, błąd formalny może uniemożliwić wygraną sprawę. Dlatego warto skorzystać z pomocy doświadczonego adwokata, aby uniknąć takich sytuacji.
Autor: Robert Nogacki, radca prawny i partner zarządzający w Kancelarii Prawnej Skarbiec, która specjalizuje się w doradztwie prawnym, podatkowym oraz strategicznym dla przedsiębiorców.
Źródło dystrybucji: pap-mediaroom.pl
