Rozwój innowacyjności w polskich firmach jest kluczowym czynnikiem dla rozwoju gospodarczego kraju. Jednym z ważnych narzędzi wspierających ten proces jest program „Ścieżka SMART”, finansowany z Funduszy Europejskich dla Nowoczesnej Gospodarki 2021-2027.
Program „Ścieżka SMART” jest skierowany do firm mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), które opierają swój rozwój na pracach badawczo-rozwojowych i innowacjach na poziomie co najmniej krajowym. Program składa się z projektów modułowych, dających przedsiębiorcom wybór obszaru, w którym chcą uzyskać dofinansowanie. Moduły obejmują prace badawczo-rozwojowe, wdrożenie innowacji oraz fakultatywne obszary, takie jak cyfryzacja, zazielenienie przedsiębiorstw, internacjonalizacja, rozwój kompetencji i infrastruktura B+R. Program obejmuje dwa nabory: ogólny (budżet: 2,1 mld zł) oraz dostępności (budżet: 0,222 mld zł). Termin składania wniosków upływa 24 października 2024 r.
Ocena wniosków w dwóch etapach
Pierwsze nabory doświadczeń wymusiły zmiany w sposobie oceny wniosków, aby zracjonalizować proces i skoncentrować się na pełnej ocenie tych wniosków, które mają największy potencjał zgodności z zasadami „Ścieżki SMART”. Dodatkowo, wprowadzono zmiany porządkowe i upraszczające.
W nowych rekrutacjach ocena będzie przeprowadzana w dwóch etapach.
W pierwszym etapie będzie sprawdzane, czy projekt obejmuje prace B+R związane z opracowaniem nowego produktu lub procesu innowacyjnego na skalę krajową, lub czy projekt obejmuje wdrożenie wyników prac B+R w postaci nowego produktu lub procesu innowacyjnego na skalę krajową.
Jest istotne, aby przedmiot projektu (produkt lub proces) był jasno opisany, z konkretnymi parametrami potwierdzającymi jego przewagę nad najlepszymi dostępnymi na rynku alternatywami. Wnioskodawca musi precyzyjnie określić grupę odbiorców, opisać ich konkretne potrzeby, wskazać najlepsze dostępne produkty na rynku oraz określić problem badawczy lub technologiczny, a także przedstawić metodę badawczą i plan prac. Wartości docelowe wskaźników innowacyjności są kluczowe dla oceny charakteru prac B+R oraz poziomu innowacyjności projektowanego produktu lub procesu. Jeśli projekt dotyczy wyłącznie wdrożenia innowacji, należy udowodnić, że prace B+R miały charakter badawczo-rozwojowy i dotyczyły cech potwierdzających innowacyjność planowanego produktu lub procesu.
Aby przejść pierwszy etap, wszystkie moduły obligatoryjne w projekcie (B+R, Wdrożenie innowacji) muszą uzyskać pozytywną ocenę. W tym etapie nie ma możliwości poprawy ani uzupełnienia wniosku, ani usunięcia jednego z modułów. Ocena jest dokonywana wyłącznie na podstawie złożonego wniosku, bez udziału Panelu ekspertów. Dzięki temu wnioskodawcy szybciej otrzymają informację, czy ich projekt spełnia założenia „Ścieżki SMART”. Firmy, które planują jedynie rozbudowę swojego zaplecza produkcyjnego lub doposażenie się w sprzęt, nie realizując prac badawczych ani nie nabywając wyników prac B+R przed projektem, nie będą spełniać wymogów naboru.
W pierwszym etapie oceniana będzie także kwalifikowalność wnioskodawcy, w tym fakt prowadzenia działalności na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, potwierdzony na dzień złożenia wniosku wpisem do odpowiedniego rejestru. Dodatkowo, w odniesieniu do modułu B+R i Wdrożenie innowacji w naborze tematycznym Dostępność, oceniający sprawdzą, czy przedmiot projektu jest zgodny z zakresem naboru.
Projekty, które otrzymają pozytywną ocenę w pierwszym etapie, będą ocenione w drugim etapie zgodnie z odpowiednimi kryteriami oraz będą miały możliwość poprawy wniosku i spotkania z ekspertami na Panelu ekspertów, zgodnie z dotychczasowymi procedurami naboru.
W drugim etapie projekt będzie oceniany pod względem spełnienia obligatoryjnych kryteriów dotyczących efektu zachęty, zdolności finansowej wnioskodawcy, horyzontalnych zasad równości szans i niedyskryminacji, zgodności z Kartą Praw Podstawowych, Konwencją o Prawach Osób Niepełnosprawnych oraz zasadą zrównoważonego rozwoju. Dodatkowo uwzględnione zostaną kryteria modułowe dla wybranych modułów obligatoryjnych i fakultatywnych.
W drugim etapie oceniane będą także Kryteria rankingujące, które uwzględniają czy innowacja wynika z prac badawczo-rozwojowych o zasięgu krajowym oraz czy może zmienić rynek. Dodatkowo, brana pod uwagę będzie współpraca zespołu projektowego, społeczne znaczenie innowacji, a także obecność ekoinnowacji lub innowacji cyfrowej na poziomie krajowym. W przypadku braku środków na dofinansowanie wszystkich projektów spełniających kryteria obligatoryjne, kryteria rankingujące będą decydowały o rekomendacji do dofinansowania.
Pełny opis każdego kryterium znajduje się w załączniku 3. Możesz go pobrać pod tym adresem: https://www.parp.gov.pl/storage/grants/documents/743/20240523_Zal_3_do_RWP_Kryteria_wyboru_projektow_Czesc_I.pdf
Możesz znaleźć więcej informacji na temat kryteriów wyboru projektów na stronie: https://www.parp.gov.pl/storage/grants/documents/743/20240523_Zal_3_do_RWP_Kryteria_wyboru_projektow_Czesc_II.pdf
Program B+R
Program B+R umożliwia przedsiębiorcom uzyskanie dofinansowania na koszty badań przemysłowych i prac rozwojowych. Wymagane jest zaplanowanie przynajmniej prac rozwojowych, których rezultatem powinno być opracowanie innowacyjnego produktu lub procesu biznesowego, możliwego do wdrożenia w działalności gospodarczej na skalę kraju.
W pierwszej fazie oceny wniosku w ramach modułu B+R, skoncentrujemy się na badawczo-rozwojowym charakterze projektu oraz innowacyjności rezultatu prac B+R. Sprawdzimy, czy planowane są prace rozwojowe oraz ewentualne badania przemysłowe, czy problem badawczy/technologiczny został właściwie zidentyfikowany i określony, oraz czy wybrana metoda badawcza jest adekwatna. Ocenimy, czy cechy i funkcjonalności planowanego produktu/procesu wynikają z prac B+R, czy spełniają konkretne potrzeby odbiorców, czy są określone konkretnymi i adekwatnymi wskaźnikami innowacyjności oraz czy potwierdzają nowość rozwiązania w porównaniu do dostępnych na rynku polskim rozwiązań o podobnej funkcji podstawowej.
W drugiej fazie oceny wniosku w ramach modułu B+R, zostaną zweryfikowane następujące kryteria: potencjał realizacji modułu (w tym zespół projektowy i ewentualni podwykonawcy, zasoby techniczne oraz wartości niematerialne i prawne), potencjał wdrożenia wyników modułu (plan i warunki wdrożenia wyników prac B+R na przestrzeni 5 lat, prawa własności intelektualnej, opłacalność wdrożenia), plan prac B+R i wydatki modułu (ich racjonalność i uzasadnienie), wskaźniki modułu, zgodność z Krajową Inteligentną Specjalizacją oraz wykluczenie modułu z dziedzin objętych wsparciem.
Wsparcie finansowe w ramach modułu B+R może być wykorzystane na uzasadnione wydatki niezbędne do realizacji prac badawczo-rozwojowych, które mają na celu stworzenie innowacyjnego produktu lub procesu na poziomie krajowym.
W ramach modułu „Wdrożenie innowacji” dofinansowanie obejmuje m.in. wynagrodzenie personelu badawczo-rozwojowego, zakup usług zewnętrznych (podwykonawstwo dotyczące badań i usług doradczych związane z projektem) w wysokości maksymalnie 70% kosztów kwalifikowalnych, koszty amortyzacji aparatury naukowo-badawczej oraz amortyzacji budynków, koszty dzierżawy i wieczystego użytkowania gruntów, nabycie wartości niematerialnych i prawnych, koszty operacyjne oraz zakup materiałów i środków eksploatacyjnych związanych bezpośrednio z pracami B+R, oraz koszty pośrednie (ogólne). Dofinansowanie obejmuje maksymalnie 80% wydatków dotyczących badań przemysłowych oraz 60% wydatków dotyczących prac rozwojowych.
W ramach tego modułu przedsiębiorstwo może otrzymać finansowanie na koszty wdrożenia wyników prac badawczo-rozwojowych, które są rezultatem wcześniejszych projektów lub zostały zakupione przez wnioskodawcę. Może również dotyczyć wyników prac B+R związanych z wdrażaniem innowacji produktowych lub procesowych na poziomie krajowym. Wdrażane innowacje muszą wynikać z prac B+R, a wnioskodawca musi posiadać prawa do tych prac i ich wdrożenia.
W pierwszym etapie oceny modułu Wdrożenie innowacji, będziemy weryfikować innowacyjność przedmiotu wdrożenia oraz jego powiązanie z pracami B+R. Sprawdzimy także, czy planowane produkty lub procesy innowacyjne są przeznaczone na rynek krajowy. Wymagane cechy i funkcjonalności muszą wynikać z prac B+R, a także spełniać konkretne potrzeby odbiorców, potwierdzając swoją nowość w porównaniu do istniejących rozwiązań na rynku polskim.
W drugim etapie oceny wniosku dotyczącego wdrożenia innowacji, uwzględnione zostaną kryteria takie jak: potencjał realizacji modułu (w tym zasoby techniczne i kadrowe, harmonogram inwestycji oraz przygotowanie do prowadzenia inwestycji), zapotrzebowanie rynkowe i opłacalność, budżet i wskaźniki modułu, zgodność z Krajową Inteligentną Specjalizacją oraz wykluczenie modułu z wsparcia w przypadku dotyczenia działalności wykluczonych.
W ramach powyższego modułu dofinansowanie może być przeznaczone na koszty inwestycji niezbędne do wdrożenia wyników prac B+R na poziomie kraju. Wśród kosztów kwalifikowanych znajdują się m.in. zakup gruntów lub nieruchomości zabudowanych, środki trwałe inne niż nieruchomości, roboty budowlane, materiały budowlane oraz wartości niematerialne i prawne.
Wsparcie finansowe ma różne poziomy w zależności od rodzaju wydatków:
- Do 70% dla wydatków na środki trwałe, materiały budowlane i wartości niematerialne (poziom wsparcia zależy od mapy pomocy regionalnej),
- Do 50% dla wydatków na usługi doradcze, w tym te wspierające innowacyjność,
- Do 100% dla wydatków związanych z ustanowieniem zabezpieczenia umowy o dofinansowanie.
Uwaga: Koszty zakupu maszyn, urządzeń, prac budowlanych itp. nie będą uznane za uzasadnione, jeśli nie są związane z wdrożeniem wyników prac B+R.
Czym jest działalność badawczo-rozwojowa?
Działalność badawczo-rozwojowa to proces systematycznego prowadzenia badań naukowych lub prac rozwojowych w celu zwiększenia zasobów wiedzy i tworzenia nowych zastosowań. Wynikiem tych działań powinny być nowe odkrycia oparte na oryginalnych koncepcjach, które mogą być wykorzystane na rynku.
Zgodnie z rozporządzeniem KE nr 651/2024 [3], badania przemysłowe to planowane lub krytyczne badania mające na celu zdobycie nowej wiedzy i umiejętności w celu opracowania nowych produktów, procesów lub usług. Natomiast eksperymentalne prace rozwojowe polegają na wykorzystaniu dostępnej wiedzy i umiejętności do opracowywania nowych lub ulepszonych produktów, procesów lub usług. Prace B+R, które mogą być wdrożone na rynek w ciągu 5 lat po zakończeniu prac, kwalifikują się do dofinansowania w ramach „Ścieżki SMART”. Dlatego ważne jest, aby zaplanować prace badawczo-rozwojowe tak, aby znacząca część dotyczyła prac rozwojowych, czyli etapów zbliżających się do wdrożenia wyników na rynek.
Wyniki poprzednich naborów wskazują, że należy szczególnie zwrócić uwagę na jasne, niezbędne i logicznie spójne prace B+R w przygotowywanych wnioskach. Ponad 60% projektów zawiera działania, które nie spełniają kryteriów prac B+R.
Definicja innowacji
Zgodnie z definicją zawartą w podręczniku „Podręcznik Oslo. Zasady gromadzenia i interpretacji danych dotyczących innowacji”, innowacja jest najczęściej nowym lub znacząco ulepszonym produktem, procesem, metodą marketingową lub organizacyjną wprowadzaną w praktyce gospodarczej. Kluczowym elementem jest nowość lub znaczące ulepszenie w porównaniu do istniejących rozwiązań, które mogą być tworzone przez firmę lub przyswajane z zewnętrznych źródeł.
W ramach programu „Ścieżka SMART” dofinansowanie jest dostępne dla projektów opracowania lub wdrożenia innowacyjnych rozwiązań na poziomie krajowym. Oznacza to, że planowany produkt lub proces musi spełniać konkretne potrzeby odbiorców oraz być potwierdzony konkretnymi wskaźnikami innowacyjności, które wykazują jego wyższość nad podobnymi rozwiązaniami dostępnymi na polskim rynku. Wymagane cechy i funkcjonalności muszą być wynikiem prac badawczo-rozwojowych.
W pierwszym naborze w programie „Ścieżka SMART”, aż 85% wnioskodawców nie udowodniło, że ich prace badawczo-rozwojowe miały istotny i bezpośredni wpływ na innowacje produktowe lub procesy biznesowe, które są przedmiotem wdrożenia. Ponadto, prawie 80% wniosków nie zawierało poprawnie opisanych i sparametryzowanych cech lub funkcjonalności, które świadczyłyby o co najmniej krajowym poziomie innowacyjności, ani nie zostały one porównane do najlepszych rozwiązań na rynku polskim. Bez udowodnienia przewagi swojego rozwiązania nad najlepszymi rozwiązaniami na rynku polskim, nie jest możliwe uzyskanie pozytywnej oceny w programie „Ścieżka SMART”.
Sprawdź swój pomysł!
Osoby zainteresowane udziałem w naborze mogą skorzystać z bezpłatnej usługi informacyjnej – STEP, która oferuje wsparcie dla kreatywnych pomysłów na projekty związane z badaniami, rozwojem nowych produktów, technologii lub ekspansją na nowe rynki. Wystarczy wypełnić formularz na stronie: http://www.poir.gov.pl/strony/o-programie/pierwszy-krok-do-twojej-innowacji/ i eksperci ocenią jego zgodność z dostępną ofertą funduszy europejskich. Jeśli pomysł wpisuje się w program, przydzielony zostanie ekspert, który pomoże w identyfikacji źródeł finansowania z UE i wskaże konkretne nabory oraz wspomoże w precyzyjnym określeniu celów i założeń projektu.
Jeśli potrzebujesz więcej informacji na temat naboru, odwiedź stronę działania „Ścieżka SMART” pod adresem: https://www.parp.gov.pl/component/grants/grants/sciezka-smart.
Dowiedz się więcej o naborze „Ścieżka SMART – nabór tematyczny Dostępność” na stronie: https://www.parp.gov.pl/component/grants/grants/sciezka-smart-dostepnosc.
Aktualny harmonogram naborów oraz szczegółowe informacje o planowanych naborach w 2024 r. znajdziesz na stronie Funduszy Europejskich dla Nowoczesnej Gospodarki: https://www.nowoczesnagospodarka.gov.pl/strony/dowiedz-sie-wiecej-o-programie/nabory-wnioskow/.
Możesz znaleźć kryteria wyboru projektów na stronie: https://www.parp.gov.pl/storage/grants/documents/743/20240523_Zal_3_do_RWP_Kryteria_wyboru_projektow_Czesc_I.pdf
Tutaj znajdziesz link do dokumentu zawierającego kryteria wyboru projektów: https://www.parp.gov.pl/storage/grants/documents/743/20240523_Zal_3_do_RWP_Kryteria_wyboru_projektow_Czesc_II.pdf
Link do aktualnego rozporządzenia UE: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:02014R0651-20230701
Podręcznik Oslo Manual do pobrania: https://home.agh.edu.pl/~kkulak/lib/exe/fetch.php?media=user:konrad:vary:oslo-manual.pdf
Treść pochodzi z serwisu: pap-mediaroom.pl
